Vijfde jaargang – Nummer 18 – Herfst 1998
Naar het lijk
Ter gelegenheid van de tentoonstelling ‘Naar het lijk’ in Teylers Museum in Haarlem, veel doodsportretten in Doodgewoon. Overledenen geschilderd, getekend, gegraveerd of gefotografeerd op hun doodsbed. Bert Sliggers, hoofd presentatie van Teylers Museum en samensteller van de tentoonstelling 'Naar het lijk', geeft een historisch overzicht van het doodsportret in de Noordelijke Nederlanden. Van het vroegste met zekerheid aan Nederland toe te schrijven doodsportret van Willem de Zwijger uit 1584 tot aan de post-mortem foto's van Marrie Bot.
Dodenmaskers
Dodenmaskers zijn in de afgelopen eeuwen vanwege heel verschillende redenen gemaakt en gebruikt: ter nagedachtenis aan een geliefde en bekende persoonlijkheid, ter vermaak van revolutionair gepeupel, ter identificatie van kale botten en ter ondersteuning van bedenkelijke rassentheorieën. De meeste dodenmaskers zijn afdrukken van bij leven bekende persoonlijkheden. Het beroemdste dodenmasker aller tijden vertoont echter het gezicht van een mooie, jonge ‘onbekende uit de Seine’. Door Annemieke Hauer
Stillevens
Beeldend kunstenaar Aat Veldhoen en fotograaf Piet van Leeuwen vereeuwigden de doden ‘die op hun pad kwamen’. Op de tentoonstelling in Teylers Museum hangen de doodsportretten die Veldhoen van zijn moeder maakte en Van Leeuwen van Kees Verwey. “Het is een laatste eerbetoon,” zegt Veldhoen. Van Leeuwen, die gewoon een portret maakte “van een gewaardeerde collega die is overleden”, denkt dat Verwey “zich vereerd zou hebben gevoeld als hij het wist. Hij was een ijdele man.” Door Eva den Buurman
Privé: Het beroemde lijk
Anders dan in vorige eeuwen wordt het doodsportret van de beroemdheid nog maar zelden in de openbaarheid gebracht. Sterren laten zich op alle mogelijke manieren fotograferen, behalve dood. In de moderne tijd zijn het vooral de bekende persoonlijkheden van wie de dood van politieke betekenis is die nog een kans maken een wereldberoemd doodsportret achter te laten: Evita, Mao, Lenin, Che Guevara, Ceaucescu en Pol Pot. Door Anja Krabben
Jonggestorvenen
Een portrettengalerij van overleden kinderen
Tevens
Een groot gebouw waar overleden mensen in as veranderen
De uitvaartwereld beperkt zich allang niet meer tot het verzekeren en verzorgen van uitvaarten alleen. De zorg strekt zich verder uit, van zorg tijdens tot zorg ná en zelfs ver vóór de uitvaart. Vooral het kind mag zich de laatste tijd verheugen in speciale aandacht van de uitvaartwereld. Met behulp van folders en brochures en speciale schoolprojecten willen uitvaartverzekeraars kinderen helpen de dood te begrijpen. Een loffelijk streven en wie weet komen daar ook nog toekomstige klanten uit voort. Door Anja Krabben
De dodelijke tranen van Cocu
Geen mooier dood dan de voetbaldood. De ware voetbaldood is onvermijdelijk en wordt veroorzaakt door hevige spanning of door grote vreugde. Een dood die veroorzaakt kan worden door de mooiste goal uit Bergkamps carričre of door de tranen van Cocu. Doodgraver extra
Inslapen in kamer 17
Voor het tonen van emoties na het overlijden van een huisdier is steeds meer begrip. Baanbrekend werk op dit gebied wordt verricht door de Universitaire Kliniek voor Gezelschapsdieren in Utrecht. “Want ook al is een huisdier geen mens, dat betekent niet dat er geen intens verdriet kan zijn,” zegt een van de daar werkzame dierenartsen. Rob Bruntink brengt een bezoek aan de kliniek en ziet onder andere de huiselijk ingerichte kamer waar dieren die niet meer te helpen zijn vredig mogen inslapen.
In Holland stond een huis
Mérie van der Rijt is op wereldreis en wil tijdens haar meer dan een jaar durende tocht vooral iets leren over ‘vreemde’ rituelen rond de dood. Ze is in Australië en bezoekt het ‘Prins Willem Alexander Village’ in Birkdale, een dorp waar oudere Nederlanders hun laatste dagen doorbrengen in een oude, vertrouwde omgeving.
Rubrieken
· SCI koopt ’t Statenhuys; Uitvaartwinkels hebben het moeilijk; Utrechtse grafheuvel te huur; en meer nieuws in Kort
· Frank Verhallen bespreekt in Liederen en de dood een lied van Jules de Corte
· ‘Honderd jaar vergetelheid’ in de Kroniek van de vaderlandse literatoren door Bob Polak.
· Nieuw: Wetenschap. Sterrenkundige Hendrik Christoffel van de Hulst gelooft niet ‘een theorie van alles’.
· Uitgelezen - De vernieuwde, verbeterde en uitgebreide boekenrubriek. Met een essay over onsterfelijke, literaire zelfmoordenaars; recensies van kinderboeken, een roman over de dood en een handboek over hoe ‘goed te sterven’.
|
|
|
