Voorlopen

9 april 2003

Vraag nummer: 2155  (oude nummer: 2562)

Wed, 09 april 2003 14:36

In de gemeente Neder-Betuwe wil men het voorlopen bij begrafenissen afschaffen. Kan dit zomaar, gelet op de gemeentelijke taak bij het begraven?

Antwoord:

Geachte heer,

Het voorlopen is niet verplicht.
Ik zal voor andere lezers even zeggen wat voorlopen is, want dat zal niet iedereen bekend zijn. 'Voorlopen' is dat de beheerder of een medewerker van de begraafplaats de begrafenisstoet bij aankomst bij de begraafplaats bij de poort opwacht en vóór de stoet uit naar het graf loopt. Dit is deels een uiting van piëteit (de gemeente/gemeenschap ontvangt en doet uitgeleide) en deels praktisch: de stoet hoeft niet zelf te gaan zoeken waar men op het terrein moet zijn.
Dat is even uitleg wat 'voorlopen' is, is omdat het in veel plaatsen niet gebeurt en dus voor een aantal lezers een onbekend fenomeen is. Dat geeft ook al aan dat het niet verplicht is. Je kunt het dus ook afschaffen.

Maar je zit nog met een ander punt. Een college van B&W kan wel denken: die franje, dat snoeien we maar eens. Maar je hebt als begraafplaatshouder nog wel de taak om te controleren wie waar op jouw begraafplaats begraven wordt. Ik wijs op artikel 8, lid 2, Wlb. Daar staat dat niet tot begraving wordt overgegaan, dan nadat de houder van de begraafplaats de identiteit van het lijk heeft vastgesteld door vergelijking van de op de kist vermelde registratienummer met de gegevens van een document. Iemand van de gemeente moet dus toch bij de begraafplaats aanwezig zijn om die papieren in ontvangst te nemen en e.e.a. te controleren. Niet-voorlopen is dan maar een beperkte besparing.

Er zijn wel begraafplaatsen waar niet aan die formaliteit wordt voldaan en waar niemand namens de kerk of de gemeente aanwezig is om de papieren te controleren. Bij kerkelijke begraafplaatsen is het beheer soms in handen van vrijwilligers die overdag werken en (dus) niet (altijd) op de begraafplaats kunnen zijn. En bij gemeenten zijn er chefs en colleges die het maar niks vinden dat een medewerker een half uur of een uurtje van zijn 'gewone werk' wordt afgehaald (terwijl dit natuurlijk ook gewoon werk is). De uitvaartondernemer geeft de papieren dan wel later, of men stopt het in de brievenbus van het kerkelijk kantoor of men faxt de persoonsgegevens wel naar het gemeentehuis en zo. Ja, dat kan feitelijk natuurlijk allemaal. Alleen.... de houder van de begraafplaats is verantwoordelijk voor wie, wat en waar begraven wordt. Is dat de verkeerde persoon, of in het verkeerde graf (omdat er 2 graven open liggen omdat toevallig die dag 2 begrafenissen plaats zouden vinden, enz.), dan is de houder wél verantwoordelijk. En hoewel het gelukkig maar zelden voorkomt dat een verkeerde kist op een begraafplaats wordt bezorgd: het komt wél voor. Ik hoor regelmatig van kisten die veel op elkaar lijken en zaken die nét nog goed gingen. En kisten komen soms óók in het verkeerde graf. En dat is, als er van de gemeente niemand op de begraafplaats aanwezig is, dus 'de schuld' (zouden mijn kinderen zeggen; ik zeg: de verantwoordelijkheid) van de gemeente.

Men kan best bezuinigen, maar men moet zich realiseren dat er een wettelijke verplichting is om papieren en kist te controleren. En dat het überhaupt verstandig is om regelmatig te controleren of het wel goed gaat en een uitvaartondernemer goed materiaal gebruikt en zijn dragers vakkundig te werk gaan bij het dalen van de kist e.d.
Als men die controle nalaat en er gaat eens een keer iets fout, dan moet een college zich realiseren dat het kúnnen ontstaan van die fout háár beslissing was en dan mag het college zich in de regionale krant en in de raad verantwoorden.
Een college mag alles afschaffen; als een ambtenaar haar maar goed en volledig heeft geïnformeerd over de plichten, risico's en consequenties als het fout gaat. Het enige praktijkprobleem is - zeg ik als voormalig adjunct-gemeentesecretaris - dat als het fout gaat veel colleges niet meer een even rechte rug hebben als toen ze dat besluit namen. Het moet dan niet zo zijn dat de fout aan nalatigheid van het ambtelijk apparaat te wijten kan zijn: er moet een duidelijk weloverwogen collegebesluit zijn.

Persoonlijk meen ik dat je de controle en dus de aanwezigheid van een medewerker niet kunt en moet afschaffen. Bij het voorlopen is het evenwel zo, dat een medewerker zich meestal voor de gelegenheid in een net pak hijst - op sommige plaatsen is nog een deftig jacquet in gebruik - waardoor de voorbereiding en het meelopen relatief veel tijd kost. Je kunt dat deels afschaffen, bijvoorbeeld als de bekende lokale uitvaartondernemer die alles weet en kent een begrafenis uitvoert. Maar je kunt het wel doen als er een ondernemer 'van buiten' komt, die anders een aantal dingen moet zoeken.

mr W.G.H.M. van der Putten

9 april 2003