Bestemming eeuwenoude skeletresten bij archeologisch onderzoek

30 september 2008

Vraag nummer: 5707  (oude nummer: 11354)

Tijdens archeologisch onderzoek in het centrum van de stad zijn, voorafgaand aan toekomstige bebouwing, skeletresten, stammend uit de 16e of 17e eeuw gevonden.
De Archeologische Dienst heeft van buurtbewoners het verzoek ontvangen om deze skelettresten in bijv. een nis te plaatsen of anderszins ten toon te stellen als herinnering aan deze opgraving.
Zijn er juridische of andere bepalingen van belang voor een dergelijke bestemming? Wie beslist hierover?
Is voor deze resten de Wet op de Lijkbezorging van toepassing?

Antwoord:

Geachte heer,

Op deze skeletresten is de Wet op de lijkbezorging niet meer van toepassing. We mogen immers vaststellen dat het betreffende terrein al zeer lange tijd geen begraafplaats in de zin van de wet meer is; dan genieten de stoffelijke resten ook geen wettelijke bescherming meer. Evenmin is sprake van grafschennis als bedoeld in het Wetboek van strafrecht.

De eigenaar van het terrein is de eigenaar van deze stoffelijke resten en kan daar mee doen wat hij of zij wil.
Men kan zulke resten (tijdelijk) ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek ter beschikking stellen (wat nu in feite al gebeurt bij een archeologisch onderzoek). Maar vaak blijft dan de vraag over: wat vervolgens met deze resten te doen? Ergens in dozen op een zolder zetten of iets anders? Soms is het een passende oplossing om deze resten samen in een verzamelgraf op de gemeentelijke begraafplaats te bergen en daar een klein monumentje aan te brengen dat aangeeft dat hier de stoffelijke resten van medeburgers liggen die in de 16e of 17e eeuw op een oude begraafplaats in de binnenstad begraven waren. Dan is er enig eerbetoon. Men zou de resten ook wat anoniemer kunnen bergen in oude kelders op een andere (gesloten) begraafplaats.
In theorie kan men de skeletresten ook als oud vuil afvoeren, maar ik denk dat de publieke opinie zich daar tegen verzet.
Het tentoonstellen van skeletresten is ook mogelijk, maar over de ethiek daarvan wordt tegenwoordig verschillend gedacht.

Ik denk dat voor u ook interessant en relevant is het artikel "Wanneer wordt een 'mens' een 'ding'?" van drs. Leon Bok in het vakblad 'De Begraafplaats', nr. 4, jr. 9, winter 2007. Dat behandelt juist ook de problematiek bij archeologie en het tentoonstellen van stoffelijke resten.
De Begraafplaats is de kwartaaluitgave van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (www.begraafplaats.nl).

Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten


TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).