Verschenen: 07-01-2007
ONE MAN SHOW
Ik dacht dat de herbegrafenis van Fortuyn het gekste zou zijn wat we mee zouden maken op tv, maar het kan nog gekker dus: een echte obductie.
Gisterenavond toonde het geplaagde Tien (voorheen Talpa) een aantal obducties, een desparate poging eindelijk hoge kijkcijfers te scoren middels een freakshow met een dun sausje educatieve rechtvaardiging. 'Anatomische lessen voor beginners', zo heette de vertoning waar professor Von Hagens los ging op een aantal gebalsemde en ongebalsemde overledenen. En dat deed hij niet alleen. Hij werd bijgestaan door een keurige Engelse professor, een aantal levende naaktmodellen om de vertaalslag naar de levende mens te maken en een aantal zwijgzame helpers die op hun best leken te zijn in de schaduw van de man waar het allemaal om ging: professor Gunther von Hagens.
Een van de eerste obducties die ik zag - ik viel midden in de uitzending - was gelijk de verbazingwekkendste. Het betrof hier geen geprepareerde overledene maar een zeer recent overleden, niet geconserveerde man. Uit piëteit was zijn gezicht afgedekt met een handdoekje. Waarom hier gekozen werd voor een niet-geprepareerde overledene was me niet duidelijk. Maar veel tijd voor overpeinzingen kreeg ik ook niet. Met vaardige, graaiende bewegingen verdwenen Von Hagens met bloed besmeurde, glibberige handschoenen achter de linkerlong. "Knive please," klonk het bijna klagend door het Duitse accent. Binnen de korste keren lukte het Von Hagens zowel de linker als rechterlong over te hevelen van de open borstkast naar een metalen dienblad. Vervolgens verdween Von Hagens met bord en al tussen het publiek, om het wonder van de schepping maar eens hoogstpersoonlijk te presenteren.
En toen pas viel het me op. Von Hagens droeg zijn karakteristieke hoed nog. Dat is merkwaardig, want uit professioneel oogpunt is er geen enkele rechtvaardiging om die hoed op te houden. Integendeel. Een obductie kan een fysiek inspannende gebeurtenis zijn. Het is niet ondenkbeeldig dat die hoed een keer verzakt en dat de drager, in een reflex, de hoed met bloederige handschoen terugschuift en zijn hoed daarbij bevuilt met bacteriën e.d.
Die hoed maakte eigenlijk precies duidelijk waar het tijdens deze anatomische lessen om ging, namelijk professor Von Hagens. Dat werd bij de latere obducties steeds duidelijker. Voor de lezers die de uitzending niet hebben gezien klinkt het volgende wellicht surrealistisch maar op een gegeven moment zat Von Hagens op zijn knieën terwijl hij met twee handen het maag- en darmenstelsel van een geprepareerde overledene probeerde uit te nemen. Dit keer betrof het een vrouw, die door twee helpers staande werd gehouden. Op deze wijze kreeg het studiopubliek een beter zicht op Von Hagens verrichtingen. De fysieke kracht die het kost om maag en darmen uit te nemen was duidelijk zichtbaar bij Von Hagens, hij transpireerde en zijn stem sloeg over. In de opwinding van het moment was Von Hagens schor geworden. Na de nodige inspanning lukte het Von Hagens ("knive please") het maag- en darmstelsel uit te nemen. Hij verdween er mee naar een van de obductietafels en spoelde de buit schoon. Vervolgens trok hij de dunne darm, geholpen door zijn assistenten, zo ver mogelijk uit. Met ferme passen liep hij langs dit schouwspel: "one, two, three, four, five, six, seven meters as I promised you", zei hij verheugd en hief tegelijkertijd beide armen op om het applaus in ontvangst te nemen. Het inmiddels wit geworden publiek zag geen andere uitweg en klapte gedwee.
En daarmee leken mijn bange vermoedens bevestigd. Dit was geen educatieve uitzending voor medisch of funerair geïnteresseerden. Want waarom ook? Het merendeel van de kijkers was ongetwijfeld enkele ogenblikken daarvoor weggezapt van X-Factor, onderuit gelegen op de bank met borrelnoten. De uitzending was voor 100% ter meerdere eer en glorie van iemand die zich zo graag afficheert als dr. Death. Zijn mediahonger blijkt niet te stillen: eerst waren er artikelen over zijn werkzaamheden. Al snel volgden exposities. Later opende Von Hagens een plastinarium, een museum annex laboratorium waar bezoekers plastinaten kunnen bekijken en zelfs kunnen meehelpen in het plastinatieproces. Maar kennelijk was dit nog niet genoeg en moest de stap naar het massamedium tv worden gemaakt. What's next? Begrijp me goed, ik ben niet tegen medische programma's. Ook ik kijk met interesse, ook naar de verrichtingen van Von Hagens. Maar zijn dominante aanwezigheid en opzichtige image building storen mij wel. Geef mij maar een soortgelijk programma met een echte professional. We hebben er in Nederland genoeg.
Peter van Schaik
---------------------------
In het Ad van vandaag, 8 januari:
Het Tien-programma Anatomie voor beginners waarin de omstreden Duitse anatoom Gunther von Hagens menselijke lijken opensnijdt om er organen en ingewanden uit te knippen, heeft zaterdag veel kijkers geschokt. Het was voor het eerst dat lijkschouwingen uitgebreid op de Nederlandse televisie waren te zien.
De show die om negen uur ’s avonds begon, een tijdstip waarop nog veel kinderen kijken, trok slechts 200.000 mensen, heel weinig voor dat tijdstip. Veel geschokte kijkers uitten al tijdens de uitzending via verschillende websites hun ongenoegen.
[...]
Anatoom dr. Gert-Jan Kleinrensink, beheerder van de snijzalen in het Rotterdamse Erasmus MC, vindt dat met het programma, eerder uitgezonden in Groot-Brittannië, een grens is overschreden. "Veel mensen zijn geïnteresseerd in de menselijke anatomie, maar ik vind het uitzenden van een sectie op televisie principieel onjuist."
Kleinrensink heeft vooral bezwaar tegen het gebrek aan respect voor de overledenen die op de snijtafel liggen in een tv-studio. "Het is zeer de vraag of zij anders toestemming hadden gegeven." De anatoom vreest dat nu minder mensen bereid zijn hun lichaam ter beschikking van de wetenschap te stellen.
Op Geen stijl is een stukje film te zien van Von Hagens in actie.
|
|
