Welke gemeente moet kosten uitvaart betalen? Woonplaats of overlijden? Nee, geen van beide.

20 oktober 2015

Vraag nummer: 44030

U schrijft dat de gemeente waar de overledene woonde de kosten voor de uitvaart dient te betalen. Navraag bij gemeentes geven aan dat de gemeente waar de persoon is overleden die kosten zou moeten dragen. Wat is juist en in welk wetsartikel wordt dit geregeld?

Antwoord:

Geachte heer,

Beide antwoorden op uw vraag zijn onjuist. De gemeente die in beginsel verantwoordelijk is voor het regelen van de lijkbezorging (dat is nog iets anders dan een uitvaart), is de gemeente waar de overledene is op het moment dat wordt vastgesteld dat niemand de lijkbezorging ter hand neemt. Daar hoeft iemand niet gewoond te hebben of overleden te zijn.

De Wet op de lijkbezorging zegt in artikel 21, lid 1: Indien niemand voorziet in de lijkschouwing en lijkbezorging overeenkomstig de wet, draagt de burgemeester daarvoor zorg.

De wet regelt dus niet dat dit de gemeente is waar de overledene woonde. Dat zou ook niet verstandig zijn, omdat niet iedereen een vaste woon- en verblijfplaats heeft. Dan zou geen enkele gemeente de lijkbezorging kunnen regelen.
Er staat ook niet in artikel 21 dat de burgemeester van de gemeente waar iemand is overleden, voor de lijkbezorging zorg draagt. En ook dat is handig, want het is ook niet altijd vast te stellen waar iemand is overleden. Stel er is een groot ongeluk op een autosnelweg. Dan is niet onmiddellijk zichtbaar welk stuk van die snelweg in welke gemeente ligt. Maar stel dat iemand niet onmiddellijk overlijdt, na dat ongeluk, maar pas in de ambulance op weg naar het ziekenhuis. Dan ook is vaak niet goed vast te stellen op welke stuk van de snelweg, dus in welke gemeente, de auto reed precies op het moment iemand overleed.
Maar als iemand een ernstig auto-ongeluk had, zal het in de meeste gevallen zo zijn, dat er nabestaanden zijn die de uitvaart ter hand nemen.

Artikel 21, lid 1, moet men heel feitelijk lezen, dat het speelt op het moment dat duidelijk is dat niemand in de lijkbezorging voorziet.
Dan moet u weer heel feitelijk diverse situaties voor ogen hebben.
1. Stel iemand overlijdt thuis in bed. De politie wordt gewaarschuwd door de buren. De politie waarschuwt de gemeente. Die doorzoekt het huis en kijkt in de Gemeentelijke Basisadministratie en ziet dat iemand geen familie heeft. Dan gaat die woongemeente de lijkbezorging regelen. Niet omdat het de woongemeente is, maar omdat het de gemeente is waar de overledene is op het moment dat wordt vastgesteld dat niemand de lijkbezorging ter hand neemt.
2. Stel iemand heeft dat ongeluk op de snelweg dat ik eerder noemde. Hij wordt overgebracht naar een ziekenhuis in een andere stad dan zijn woonplaats. Na 3 dagen overlijdt hij in het ziekenhuis. De gemeente van overlijden - waar de overledene op dat moment is als wordt vastgesteld dat niemand anders iets kan doen - is dan verantwoordelijk. Zij gaan het huis doorzoeken en zien dat er inderdaad niemand is. Dan regelt de gemeente waar de overledene op dat moment is, de lijkbezorging.
3. Weer een ongeluk op de snelweg, in de gemeente A. De bestuurder, die woonde in B, was op slag dood. De politie laat het stoffelijk overschot niet op straat liggen maar laat het overbrengen naar een mortuarium in de nabijgelegen stad C. Later blijkt dat het gaat om een weduwnaar met 6 kinderen. Al die 6 kinderen weigeren de uitvaart te regelen. Die man ligt en ligt maar in het mortuarium, terwijl die kinderen 3 dagen ruziën. Uiteindelijk gebeurt er niets. Dan moet de gemeente waar het mortuarium ligt, gemeente C, want dat is de plek waar na 3 dagen wordt geconstateerd dat niemand iets doet, de lijkbezorging regelen.
4. Een variant op het vorige. Had een van de kinderen zijn vader na 2 dagen al laten overbrengen naar een rouwcentrum in diens woonplaats D, maar besluit hij een dag later toch niets te doen omdat alle andere kinderen tegenwerken, dan is de gemeente D verantwoordelijk voor de lijkbezorging.
Overigens kunnen zowel de gemeenten C als D de kosten verhalen op de 6 kinderen.

Zie vergelijkbare vragen in de subrubriek 'Uitvaart door gemeente'.

Nog even het verschil tussen 'lijkbezorging' en 'uitvaart'.
Lijkbezorging is het kale begraven of cremeren, zonder toeters of bellen. Zeg maar gewoon het feitelijk uitvoeren dat iemand in een graf of in de oven terecht komt.
Een uitvaart is een uitvaartplechtigheid. Met een opbaring, een rouwbijeenkomst, koffie met cake e.d.
De overheid zorgt alleen voor het hoogst noodzakelijke, tenzij men weet dat het geld geen probleem is. Als een alleenstaande overlijdt met een spaarrekening die ruim genoeg is, krijgt die overledene van de gemeente een eigen graf en een keurig grafmonument, als dat als de laatste wens van de overledene in diens papieren gevonden kan worden. Als er geen geld is, gaat alles zo goedkoop mogelijk.

Zie ook over aanwezig zijn van nabestaanden bij een uitvaart door de gemeente:


Met vriendelijke groet,

mr W.G.H.M. van der Putten



TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.


TIP
Vergelijk offertes van uitvaartondernemers via de site Uitvaartmarkt.nl



TIP
Buitenhuis La Hardoye: een paar dagen weg of een of meer weken vakantie voor 2 tot 10 personen in Frankrijk. Prachtig sfeervol zeer ruim huis met meerdere zitkamers, open haard op 'kasteelformaat', met grote tuin, twee terrassen, eigen beekje en boomgaard op de grens van de Franse Ardennen en de Champagne. Slechts 340 km van Utrecht.
www.vakantiehuis-ardennen.info


TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie bepaalt of iemand wordt begraven of gecremeerd?