Het volgende speelt bij ons.
Tijdens een begrafenis is op initiatief van de uitvaartverzorgster, een urn mee begraven in een kist. Het gaat hier om een graf waarin in 1976 een jong kind is begraven.
De vader van dit kind en rechthebbende van het graf is in 2015 overleden en gecremeerd. In mei van dit jaar is zijn echtgenote ook overleden.
De uitvaartverzorgster, die tevens familie is, heeft het zo geregeld dat de urn mee begraven werd in de kist.
Dit kwam aan het licht doordat de nieuwe rechthebbende (zoon van de overledenen) contact met ons heeft opgenomen. Hij had geen goed gevoel met hoe het allemaal is gelopen en wil gewoon betalen voor de urn bijzetting.
Het is ons bekend dat het verboden is een urn bij te zetten in een kist. En dat het zelfs strafbaar is. Maar wij hebben een aantal vragen voor u:
1. Hoe pakken wij dit op. Moeten wij aangifte bij de politie of moet dit de huidige rechthebbende doen? En wat als hij dat niet wil;
2. Zijn we verplicht dit te herstellen, in die zin dat we de kist opgraven, openen en de urn er uit halen? Ook nu de begrafenis meer dan twee maanden geleden heeft plaatsgevonden en wij dus de grafrust verstoren. En ook als de familie hier niet mee eens is?
3. In hoeverre moeten we optreden tegen de uitvaartverzorgster. (zij is in dienst van een grote uitvaartonderneming). Wij vinden het eigenlijk wel een heel kwalijke zaak dat iemand in zo’n functie hier toe in staat is.
Wij zijn van plan alle partijen uit te nodigen voor een gesprek om de precieze gang van zaken boven water te krijgen. Maar willen graag eerst weten waar wij juridisch toe verplicht zijn.
Met vriendelijke groet,
XX *
* Ik heb uw naam onder uw vraag verwijderd, omdat men anders kan googlen om welke gemeente het gaat. Het moet niet makkelijk herleidbaar zijn om welke familie en welke uitvaartverzorgster het gaat. - WvdP
Antwoord:
Geacht mevrouw,
Dit is een volstrekt onacceptabele situatie. Er is in strijd met de wet gehandeld en de gemeente is financieel benadeeld. Bewust, opzettelijk. Ik zou hier een duidelijk statement maken, als ik uw gemeente was. U moet dit beslist niet over uw kant laten gaan.
Een gesprek met de familie en de uitvaartverzorgster maar ook met de uitvaartonderneming lijkt mij verstandig. Maar alleen om aan te horen wat er precies gebeurd is en waarom. U moet niet in discussie gaan. Zeker ook niet zeggen dat het wel meevalt en ook niet zeggen wat u gaat doen. Het gaat alleen om te horen wat er is gebeurd en verder helemaal niets.
U moet een verslagje van het gesprek maken en betrokkenen binnen 24 uur dat verslagje mede laten ondertekenen om de gang van zaken helder te hebben en vast te leggen.
Het is misschien verstandig om betrokkenen niet samen te horen, maar ieder afzonderlijk. Als u niet weet hoe dat moet, bied ik mijn diensten aan. Een paar gerichte vragen kan veel duidelijk maken. Het gaat er ook om juridisch relevante antwoorden te krijgen, waar u eventuele rechtsgevolgen aan kunt ophangen. Als de gemeente zelf niet de vragen stelt, komt u ook niet in de verleiding om al op zaken te reageren. Eerst moeten de feiten helder zijn en dan kan een advies voor het college worden geschreven.
Als de feiten duidelijk zijn en het inderdaad zo is dat de urn van vader is bijgezet in de kist van moeder en dat de uitvaartverzorgster hier van wist en het zelfs heeft uitgevoerd, lijkt mij dat er maatregelen moeten worden getroffen.
Mijn advies, op basis van wat mij nu bekend is, is:
- aangifte doen bij de politie wegens handelen in strijd met de Wet op de lijkbezorging, valsheid in geschrifte en oplichting. De oplichting is dat bewust niet betaald is voor het plaatsen van de urn in het graf en voor het geplaatst houden van de urn in het graf. De valsheid in geschrifte is dat schriftelijk opdracht is gegeven voor het openen van het graf voor het plaatsen van een kist, maar verzwegen is dat het graf ook open moest voor het plaatsen van een asbus. De bijzettingen betreffen feitelijk meerdere en andere overledenen dan schriftelijk is aangegeven.
- als een (nieuwe of bestaande) rechthebbende hiermee instemt en misschien zelfs formeel de aanvraag doet en (mede) de valsheid in geschrifte pleegt e.d. zou het vervallen van het grafrecht overwogen kunnen worden. Ik adviseer begraafplaatsen altijd een bepaling in hun beheersverordening op te nemen dat het grafrecht vervallen kan worden verklaard als de rechthebbende zich niet aan de verordening houdt. Dat is bij het stiekem plaatsen van een asbus het geval. Ik weet niet of uw gemeente ook een dergelijke bepaling kent. Een voorbeeld staat in de subrubriek 'Verordening / reglement'. Een effect van het ontnemen van het grafrecht is dat de grafsteen verwijderd kan worden.
- het lijkt mij logisch dat alsnog betaald moet worden voor het plaatsen van de asbus. Ik weet niet of de verordening het mogelijk maakt dat een extra asbus/stoffelijke resten in het graf kunnen worden geplaatst. Als dat niet het geval is, zouden niet alleen kosten voor het plaatsen van de asbus, maar ook voor grafrechten voor een nieuw tweede (urnen)graf voor 20 jaar in rekening kunnen worden gebracht. Want in het 'normale geval' zou ook een extra graf nodig zijn geweest. Maar goed, misschien is dat op uw begraafplaats niet van toepassing.
- Oplichting en valsheid in geschrifte en zich niets aantrekken van de Wet op de lijkbezorging zijn ernstige zaken. Als iemand eens een keer een foutje maakt of zich vergist kan dat onplezierig en soms ook ernstig zijn, maar vergissen is menselijk en dat moet vergeten en vergeven kunnen worden. Maar opzettelijk de boel belazeren, wat hier aan de orde lijkt, is van een heel andere orde.
Ik adviseer uw gemeente nadrukkelijk om hier hard maar duidelijk stelling te nemen door deze uitvaartverzorgster na het vaststellen van de feiten op uw begraafplaatsen te weigeren voor het regelen van een uitvaart of urn-bijzetting. U wilt toch niet meer te maken hebben met iemand die u opzettelijk financieel benadeelt en voorliegt? Dat hoeft ook niet. Niets of niemand verplicht u om deze uitvaartverzorgster en misschien ook de onderneming in de toekomst nog toegang te verlenen tot uw begraafplaatsen. Families die op uw begraafplaatsen begraven willen worden, kunnen een andere uitvaartverzorger in de arm nemen.
Ik zou deze uitvaartverzorgster - nadat de feiten zijn besproken en gecontroleerd - vertellen dat zij 5 jaar lang niet meer welkom is bij uw begraafplaatsen. 1 jaar vind ik te kort, 10 jaar te lang. Maar de feiten zijn heel ernstig. In deze situatie kan uw gemeente ook niet haar eigen wettelijke verplichtingen nakomen. U bent wettelijk verplicht om nauwkeurig te administreren wiens asbus waar en wanneer is begraven. Maar aan die wettelijke verplichting kunt u niet voldoen als de opdrachtgever van de uitvaart valsheid in geschrifte pleegt. Bij nabestaanden kun je je nog voorstellen dat die menen dat het plaatsen van een urn in een kist niet zo'n ernstig vergrijp is. Maar een uitvaartondernemer weet beter.
Als families in de toekomst bij u klagen waarom ze bij een volgende begrafenis deze uitvaartverzorgster niet kunnen inschakelen, kunt u vertellen dat dit een maatregel is omdat deze persoon valsheid in geschrifte heeft gepleegd en de gemeente financieel heeft opgelicht.
De vraag is voorts of dit gebeuren ook gevolgen moet hebben voor de werkgever, de uitvaartonderneming. Dat kan ik nu nog niet beoordelen. Ik zou dat af laten hangen van de reactie van de uitvaartonderneming op dit gebeuren. Als zij het serieus neemt en geschokt is en uitlegt dat de uitvaartverzorgster heeft gehandeld zonder haar medeweten, laat staan goedkeuring, dan hoeft het misschien geen gevolgen te hebben. Als de uitvaartonderneming dit niet serieus neemt, zou ik ze ook maar eens een jaartje de toegang ontzeggen.
De rechthebbende van het graf zou ik in deze situatie, omdat hij zelf een en ander heeft opgebiecht, niet het grafrecht ontnemen. Maar wel een rekening sturen voor de plaatsing van de asbus.
Ik heb hierboven mijn eigen reactie gegeven en heb niet nadrukkelijk naar uw vragen gekeken. Dat verzuim maak ik nu goed:
1. Ja, ik adviseer u om aangifte te doen bij de politie. Of dat alleen tegen de uitvaartverzorgster is of ook tegen haar werkgever, zou ik laten afhangen van de reactie van de werkgever. Tegen de nieuwe rechthebbende zou ik geen aangifte meer doen, omdat hij de zaak heeft opgebiecht.
Op de rechthebbende zelf ook aangifte wil doen tegen de uitvaartondernemer of de verzorgster moet hij zelf weten.
2. Ik zie er geen baat in om het graf te openen en de urn uit de kist te halen. Of er sprake zou zijn van het verstoren van de grafrust is iets waar discussie over mogelijk is. Als het graf geopend wordt en het deksel van de kist wordt afgenomen, kan de asbus waarschijnlijk worden gepakt zonder de overledene aan te raken of 'te roeren' zoals het in oude termen genoemd werd als de grafrust verstoord werd. Maar het is een inbreuk op de intimiteit van de overledene; die heeft er recht op om in alle rust en zonder pottekijkers te vergaan. Daarnaast is het feitelijk geen plezierig karwei. Een van de redenen waarom geen urn in een kist mag staan is omdat zowel een asbus als een overledene moeten kunnen worden opgegraven zonder dat de rust van de ander verstoord wordt. En dan zou je nu al gaan doen wat je juist wilt voorkomen. Dat is niet logisch. Ik zou daarom de situatie nu laten zoals hij is, maar wel duidelijk in uw administratie beschrijven wat deze specifieke situatie is.
Overigens zou mijns inziens de mening van de familie geen rol hoeven spelen. Als de gemeente zou besluiten om een illegale situatie, die mede het gevolg is van valsheid in geschrifte en oplichting, te beëindigen, dan mag de familie vinden wat ze vindt, maar mag de gemeente doen wat ze wil doen.
3. Ik denk dat ik al heel duidelijk ben geweest dat er stevig moet worden opgetreden tegen de uitvaartverzorgster. Als de uitvaartonderneming deze situatie bagatelliseert, adviseer ik daar ook stevig tegen op te treden.
Met vriendelijke groet,
mr W.G.H.M. van der Putten
TIP
Laat nabestaanden niet onnodig zoeken naar oude polissen. Registreer of u een uitvaartverzekering hebt op Uitvaartverzekeringsregister.nl
Ook verstandig om in te vullen als u GEEN verzekering hebt.
TIP
Bezoek ook eens de video-adviesrubriek: Infotheek - reportages - kijkersvragen - juridische vragen en antwoorden (klik hier).
Zoals: Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de uitvaart?
Spelregels
