Verschenen: 01-04-2002
BEGRAVEN VOOR DE HEMA
 ‘Sinds de opening van Père Lachaise is er geen nieuw architectonisch of stedenbouwkundig idee over begraven meer ontwikkeld,' constateerde de Vlaamse architect Wim Cuyvers afgelopen week op een symposium in het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) over funeraire architectuur. ‘Met de Verlichting is de dood, en de dode, onder het mom van hygiëne veroordeeld tot rust en stilte en in het kielzog van de doden zijn de zieken, de gevangenen, de gehandicapten en de bejaarden gevolgd. Allemaal moeten ze worden ondergebracht in rustgevende, van het leven afgezonderde oorden. Het is pathetisch hoe we bij doden, zieken, gehandicapten en al wat niet beantwoordt aan het beeld van de altijd lachende, jonge actieveling uitsluitend kunnen denken aan groen.' Cuyvers vindt het hoog tijd dat daar verandering in komt. ‘Laat ons die openbare ruimte [...] plaveien met grafmonumenten. Elke stoep, elke straat, elk plein kan worden betegeld met grafstenen en overwoekerd door tombes. [...] Laten we het verkeer voor een ogenblik ophouden: de begrafenisstoet komt voorbij, het graf wordt gedolven, de grafsteen geplaatst op de hoek van de Grote Markt en de Nieuwstraat. Opa is begraven pal voor de Hema in de Poststraat en vorige week verongelukte er iemand op oma's steen. [...] De dood zal eindelijk zijn verlost van de terreur van stilte en rust, ontworsteld aan de dwangbuis van het groen.'
Het symposium werd georganiseerd in het kader van de ideeënprijsvraag ‘Uitvaartcultuur als Ontwerpopgave'. Studenten architectuur werd gevraagd de gedachten te laten gaan over het ‘waar en hoe van de rouwcultuur' en die gedachten uit te werken tot een stedenbouwkundig en architectonisch overwogen vorm. De ontwerpopdracht betrof een rouw- of uitvaartcentrum, eventueel in combinatie met een crematorium, een begraafplaats of andere functies. De winnaar is Pieter Bas Zwaga met zijn ‘Necroplaza', een uitvaartcentrum onder het Prins Clausplein. Uitleg daarbij: ‘Drie overwegingen maken het maaiveld tot een bijzondere plek. Zonder ook maar één enkele ingreep kent de locatie al een sacrale sfeer, doordat het 'dak' van de fly-overs van het verkeersplein de plek als een gigantische kathedraal doet ervaren. Daarnaast is er sprake van een opmerkelijk contrast tussen snelheid en traagheid, tussen vluchtigheid en bezinning. Ten derde heeft de plek betekenis in de levens van de duizenden mensen die het verkeersplein dagelijks op weg naar werk of huis passeren. Dat maakt voor die passanten een vluchtig contact met de eigen herinneringen mogelijk.'
Tot en met 5 mei is een selectie van de inzendingen te zien in het NAi, Museumpark 25, Rotterdam. Open di t/m za van 10.00 tot 17.00 uur. www.nai.nl
|
|
