Verschenen: 24-12-2001
ONSTERFELIJKHEID 4: MUMMIES IN CATACOMBEN IN PALERMO
 De mooiste onsterfelijke - van lichaam - rust in Palermo op Sicilië, in de Catacomben van de Capucijner orde. Ze is pas vier jaar oud en ze heet Rosalia Lombardo. Ze ligt in een kistje dat is afgedekt met een glasplaat. Ze is werkelijk wonderschoon, geen spoortje van ontbinding of uitdroging is zichtbaar, alsof ze nog maar net gestorven is. Je zou ook in de illusie kunnen verkeren dat ze ziek is en slechts in een diepe koortsachtige slaap is verzonken. In haar mooie lange haar zit een grote oranje strik. Ze is zorgvuldig tot aan haar kin toegedekt, alsof men wil voorkomen dat ze het koud zal krijgen.
Rosalia is te vinden op de baby- en kinderafdeling van de Catacomben, de grootste openbare mummiebegraafplaats ter wereld. En de vreemdste. Honderden mummies hangen hier schouder aan schouder langs de muren van de vele gangen en kamers, of liggen boven elkaar in nissen - soms met de ongebruikte doodskist ernaast geplaatst. Elke overledene is piekfijn aangekleed in het zondagse nette pak of de kostbaarste japon uit de garderobe.
De eerste dode die hier een plaats kreeg was Silvestro Gubbio, een monnik uit het Capucijnerklooster, gestorven op 16 oktober 1599. Oorspronkelijk was de begraafplaats uitsluitend voor inwoners van het klooster bestemd, maar al snel kwamen verzoeken van weldoeners van de orde, die het blijkbaar als een bijzondere eer zagen na hun dood tentoongesteld te worden. Wellicht hoopten zij over het graf heen nog ontzag op te wekken en macht en invloed te blijven uitoefenen. Al snel volgden anderen, gewone burgers: mannen, vrouwen en kinderen.
In de weinige literatuur die aan de Catacomben is gewijd wordt nergens het waarom van deze vorm van 'begraven' duidelijk. Was het de wens van de overledenen zelf of van de nabestaanden? Maar wie wil er in hemelsnaam na zijn dood zo te kijk worden gezet? En waarom zou men het zielloze omhulsels van een geliefde dode in stand willen houden? Het is onvoorstelbaar, maar zo is het toch gegaan, dat de nabestaanden hun dode moeder (of vader) gingen bezoeken en haar af en toe een nieuwe jurk aantrokken alsof het om een levensgrote pop gaat. Maar wel een pop die langzaam verder uitdroogt en verschrompelt.
Niet elk lichaam heeft de tand des tijds even goed doorstaan. De begraafplaats is als een staalkaart die de verschillende etappes van ontbinding in beeld brengt. Bij de meeste mummies zijn de beenderen langzaam zichtbaar geworden. Monden zijn opengevallen en tot een komische of angstaanjagende grimas vervormd. Armen en benen hebben vreemde verkrampte houdingen aangenomen.
Rosalia is het 'pronkstuk' van de begraafplaats. De monniken die de begraafplaats beheren en toeristisch 'uitbaten', noemen haar trots 'the sleeping beauty'. Dat is te lezen op de bordjes die op verschillende plaatsen in de catacomben zijn aangebracht en die de weg wijzen naar Rosalia. Het meisje is in 1920 gestorven en werd na haar dood tijdelijk naar de catacomben overgebracht om gebalsemd te worden, maar is sindsdien gebleven. Daar was een speciale vergunning van de plaatselijke autoriteiten voor nodig, want aan het einde van de negentiende eeuw had de regering het begraven van lichamen buiten officiële begraafplaatsen verboden. Waarom Rosalia zo goed geconserveerd is, weet niemand. De dokter die haar lichaam met zulk verbluffend resultaat behandeld heeft, is kort daarop zelf overleden en heeft zijn geheim mee het graf ingenomen.
|
|
