Verschenen: 19-11-2001
KARIN SPAINK: LIEVER ZELFMOORD DAN EUTHANASIE
 In haar nieuwe boek, De dood in doordrukstrip pleit Karin Spaink ervoor 'dat artsen en apothekers hun monopolie op de medicijnkast versoepelen'. Aangezien artsen helemaal niet zo blij zijn met de rol van leverancier van 'een zachte dood', die ze nu vaak krijgen toebedeeld, lijkt dat inderdaad een logische oplossing. Dit is misschien nog wel het meest omstreden standpunt dat Spaink inneemt in De dood als doordrukstrip, een standpunt dat ongetwijfeld tot veel discussie zal leiden. Spaink geeft echter met feiten, statistieken en voorbeelden overtuigend aan dat toegankelijkheid tot dodelijke middelen de zelfmoordcijfers niet doet toenemen. 'Vroeger was er in elk huis stadsgas beschikbaar. Toch gingen mensen niet en masse over de kling.'
Evenzo is de vaak gedane bewering dat het aantal gevallen van zelfmoord, of pogingen daartoe, toeneemt wanneer een beroemdheid de hand aan zichzelf heeft geslagen, geheel onjuist. Eerder het omgekeerde blijkt waar, aldus onder andere het CBS, die er onderzoek naar deed: het schrikt af. Ook vrijuit praten over zelfmoord, inclusief raad geven en/of ontvangen over de methodes die het beste werken, zoals in de internetnieuwsgroep alt.suicide.holiday gebeurt, drijft mensen niet eerder de dood in. Integendeel juist. Precies zoals ouderen vaak aangeven dat als zij de pil van Drion in hun keukenkastje hadden liggen, hen dat juist rustiger en minder angstig zouden maken.
Dat wordt ook zeer mooi en ontroerend geïllustreerd met een persoonlijk verhaal van een vriendin van Spaink. De vader van de vriendin wil dood, omdat hij niet meer tegen de ruzies met zijn vrouw kan. Ruzies die al jaren hetzelfde patroon volgen en waarin slechte jeugdervaringen van de vrouw aan ten grondslag liggen. Hij houdt van zijn vrouw, wil daarom absoluut niet scheiden, maart hij kan ook zo niet verder. Daarom wil hij dood, en hij kiest voor versterving. Wat zijn dochters ook zeggen, smeken of dreigen, hij is zeer vastbesloten. Pas op het moment dat een hulpverlener van het Riagg hem serieus neemt in zijn doodswens en met hem afspreekt, dat als een korte therapiesessie met hem en zijn vrouw niet helpt, hij vervolgens alsnog zijn doodsstragie kan hervatten. De man stemt toe, begint voorzichtig te eten tijdens de dagen van de therapie, en reeds na een dag of dertien praat hij niet meer over zijn doodswens. De man leeft nog steeds.
Ronduit schokkend is het gegeven dat mannen van tachtig jaar en ouder vaker zelfmoord plegen dan welke andere bevolkingsgroep ook. De meeste mensen denken dat dit de groep jongeren tussen de 20 en 25 jaar is. Een beter argument voor de pil van Drion is er nauwelijks. Spaink zou zelf trouwens graag zien dat een dergelijke pil voor iedere volwassene in de apotheek te koop zou zijn.
Spaink zelf, die in 1988 met de diagnose multiple sclerose werd geconfronteerd, wil het heft geheel in eigen hand houden. Ook daarover vertelt ze in haar boek. Zij verwacht dat haar grens bereikt zal zijn vér voor een arts zal menen dat euthanasie mag. Bovendien wil ze haar dood niet bij een ander leggen. Als haar ogen of armen het niet meer doen, is het voor haar geen leven meer. Daarom heeft ze haar maatregelen getroffen en dodelijke pillen aangeschaft via internet. Het hoofdstuk waarin ze beschrijft hoe ze daarbij te werk ging, kon mij iets minder boeien, vooral omdat het 'gestrooi' met Latijnse namen van allerlei medicijnen mij alleen maar deed duizelen.
Voor de rest is De dood in doordrukstrip boeiend tot de laatste zin. Het is een boek waarin heel veel aan de orde komt (de ondertitel luidt: 'Over dood, euthanasie en zelfmoord'). Een boek dat je anders doet aankijken tegen de euthanasiepraktijk, dat verrassende feiten bevat (zie de rode kolom rechts op de homepage) en dat tot nadenken stemt over de eigen dood - hoe wil ik het eigenlijk? -, vooral ook omdat ze ook duidelijk laat zien dat euthanasie ook niet alles is. Velen hebben er een te mooi en romantisch beeld van. 'Wie aan euthanasie denkt, krijgt prompt zo'n schilderij van Caravaggio voor ogen, of moderner, de foto van de stervende aidspatiënt waarmee Benetton in 1992 furore maakte.'
Maar de dood, dus ook euthanasie, kan ook heel lelijk zijn. 'In ziekenhuizen heb je akelig licht en de etenskarren komen voorbij bonken terwijl jij je laatste woorden tegen je stervende moeder wilt stamelen. De zieke reutelt, schokt, hoest en plast in z'n bed. Soms wordt iemand blauw in het gezicht. Het bloedvat waarin geïnjecteerd zou worden, wil onverwacht niet meewerken en opeens volgt er een kwartier lang gewroet of moeten er met spoed andere artsen opgepiept worden. De adem van de stervende stokt, blijft een minuut weg en komt dan raspend op gang, en elke keer schrikken de aanwezigen zich het lazarus als het ademen weer begint. De kamer stinkt vaak naar medicijnen, pus en ontlasting.'
Waarmee wordt aangetoond dat Karin Spaink ook nog eens een vloeiende en beeldende stijl van schrijven heeft. (Anja Krabben)
Karin Spaink, De dood in doordrukstrip, verscheen bij uitgeverij Nijgh & Van Ditmar, f 32,95. ISBN 90 388 7064 7.
Karin Spainks eigen site
|
|
