Verschenen: 31-12-2005 GRAFTOERISME EN ANDERE NIEUWE UITVAARTWOORDEN Van Dale signaleert ruim 400 nieuwe woorden die onze taal in het afgelopen jaar hebben verrijkt. Ton den Boon, hoofdredacteur van de Van Dale, heeft hierover een boekje samengesteld: Taal van het jaar vijf. Onder de 400 nieuwe woorden ook veel 'uitvaartwoorden'. Het hoofdstuk 'Graftoerisme' is er geheel aan gewijd. Graftoerisme Alom wordt geklaagd. Is het niet over de kosten van de vergrijzing, dan is het wel over het stijgen der benzineprijzen. Jammert men niet over de onbetaalbaarheid van het dagelijks brood, dan jeremieert men wel over de gemeentelijke lasten, die maar blijven stijgen. Zelfs onze laatste rustplaats wordt steeds duurder. Recentelijk hebben veel gemeenten namelijk de grafrechten voor het eigen graf en het familiegraf fors verhoogd. Zelfs zo, dat de arme ingezetenen van sommige gemeenten zich eigenlijk al niet meer kunnen permitteren zich in hun eigen dorp of stad te laten begraven. Nabestaanden moeten op zoek naar een alternatieve lijkbezorging. Wie eigenlijk liever in zijn geboortegrond of woonplaats begraven had willen worden maar dat simpelweg niet kan betalen, besluit om economische redenen soms noodgedwongen tot crematie met gratis asverstrooiing op het vrije veld. Sommige lokale politici verzetten zich tegen zo’n uit economische noodzaak geboren crematie. Zoals het CDA Groningen, dat vindt dat dwangcrematie (CDA Groningen, 23-11-2004) te allen tijde zou moeten worden voorkomen. Een voor de hand liggend alternatief voor zon dwangcrematie is in andere dorpen en steden gaan uitvaartshoppen (brochure Bisdom Den Bosch) of op zoek gaan naar een rustplaats elders, waar de grafrechten en onderhoudskosten van het pierenputje nog wél betaalbaar zijn. Vooral in de uithoeken van Nederland schijnen er nog plekken te zijn waar je je gebeente voor een appel en een ei twintig jaar kunt laten liggen. Voorheen kon je trouwens ook nog weleens ergens een eeuwig graf kopen, maar dat zit er nu niet meer in. Bovendien, ‘eeuwig’ was in de context ‘eeuwig graf’ altijd al een betrekkelijk, zo niet misleidend begrip. Want ook vroeger gold dat de botten na 100 jaar meestal moesten worden geruimd. Logisch, want is het bovengronds al druk, als er niet geruimd wordt, dreigt onder de groene zoden zeker overbevolking. Wie eens wat anders wil dan netjes te worden begraven of gecremeerd, kan tegenwoordig kiezen voor andere vormen van lijkbezorging. Zoals een groene begrafenis, waarbij men de grond in gaat zonder overbodige milieubelastende omhulsels zoals een houten kist. Op een natuurbegraafplaats (NRC, 18-6-2005) natuurlijk, met een forse eik erbovenop. Wat nu nog toekomstmuziek is, is cryomatie in een promatorium (VK, 13-9-2004). Cryomatie is een al wat langer bekende vorm van lijkbezorging waarbij het lijk gevriesdroogd wordt tot een kleine hoeveelheid organisch restmateriaal overblijft dat in een klein kistje begraven kan worden. in Nederland kan dat nog niet, maar in Zweden inmiddels wel. Daar opende begin 2005 het eerste promatorium zijn deuren, waar lichamen gelyofiliseerd oftewel gevriesdroogd worden. Dat promateren schijnt ecologisch heel verantwoord te zijn, en volgens de bedenkster is het een beloftevolle uitvaart, waarbij de resten van de overledene snel weer opgenomen worden in de natuurlijke cyclus van leven en dood. Dat beloftevolle heeft ze ook in de naam ervan tot uitdrukking willen brengen, want promatorium gaat terug op de Latijnse stam promissum, ‘belofte’, dat gecombineerd is met de achterkant van crematorium. Of het woord in Nederland en België aanslaat, valt echter nog te bezien. In elk geval moet eerst de Wet op de lijkbezorging worden aangepast voordat hier promatoria in gebruik kunnen worden genomen. Met toestemming van auteur en uitgever overgenomen uit Taal van het jaar vijf. Kroniek van het Nederlands in 2005, geschreven door Ton den Boon. Van Dale signaleert ruim vierhonderd nieuwe woorden. Het boekje is gratis te downloaden op de site van Van Dale In ons archief: Over dwangcrematie Uitvaartwereld ruziet om grafprijzen Over natuurbegraafplaatsen Natuurlijk het groene graf in De natuur in Nieuw: Stichting Natuurbegraafplaatsen Nederland LPF pleit voor natuurbegraafplaatsen Over vriesdrogen Vriesdrogen wordt de toekomst Innovatief zeker, maar milieuvriendelijk? Vergeet de milieuvriendelijkheid Het wordt cryomeren Onderzoek wijst uit dat vriesdrogen slecht is voor het milieu Terug naar archief...