Verschenen: 14-12-2005
MAG HET WAT KOSTEN!
Afgelopen zomer was er veel ophef over de 'exorbitant hoge' grafrechten op veel begraafplaatsen in Nederland. Het zou volgens een onderzoek van uitvaartverzorger Monuta werkelijk de spuigaten uitlopen. Nog duurder, en begraven zou een privilege van de rijken worden.
Als het om de tweeedeling tussen arm en rijk gaat, dan is Jan Marijnissen er meestal als de kippen bij. Op zijn weblog (www.janmarijnissen.nl/weblog) verwoordde de SP-politicus wat veel mensen waarschijnlijk zullen denken: 'In Nederland zijn veel verschillen tussen rijk en arm. Niet enkel in het dagelijkse leven, maar tegenwoordig ook in de dood. [...] In Moordrecht zijn de kosten van een graf 25 keer duurder dan het plaatsje Bellingwedde, het verschil is bijna 5000 euro. Cremeren is gemiddeld 725 euro, begraven kost iemand tussen de 400 en de 6500 euro. Drie keer raden wat de minima zullen kiezen als ze überhaupt nog iets over hebben. Ook verzekeren is hierbij geen optie. Veel mensen zouden dat extra geld op dit moment niet eens kunnen missen.'
Dit stukje lokte vervolgens veel, even ongenuanceerde reacties uit: 'Ik vind het schandalig dat gemeenten deze bron van inkomsten zo uitknijpen. Het wordt duidelijk. Deze lijkenpikkers gaan daadwerkelijk over lijken. Ik denk dat we over vijf jaar, drie categorieën krijgen: begraven, cremeren en massagraf. Alle uitgedroogde bejaarden en uitgehongerde uitkeringstrekkers komen dan in een kuil terecht.' En: 'Lees het nieuws en neem waar; dat voor geld en macht steeds meer mens en bereid zijn om sociale en humane principes te dumpen voor eigen gewin!'
Het zijn niet alleen de onwetende burgers die zo ongenuanceerd reageren. Onlangs maakte de communicatiemanager bij Uitvaartcoöperatie DELA, Martin Kersbergen, zich ook al zo druk over de hoogte van de grafrechten. Onder de kop ‘Gun de doden een betaalbare rustplaats’ beweerde hij in Trouw dat ‘gemeenten de grafrechten gebruiken als melkkoe’.
Hoe reeël en eerlijk zijn dergelijke uitlatingen nu eigenlijk? Los van wat je van het Monuta-onderzoek kunt denken - volgens de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen (LOB) is het onvolledig en ongenuanceerd - en zonder op deze plek de gemeenten te gaan verdedigen - dat kunnen ze zelf beter - kun je je afvragen of begraven eigenlijk wel een recht is? En zo ja, moet het dan per se zo goedkoop mogelijk?
Het stukje van Marijnissen op zijn weblog had de kop ‘Het recht te kunnen begraven’. Marijnissen zal wellicht verbaasd staan, maar begraven is geen recht. Er is wel degelijk een plicht voor de overheid om ervoor te zorgen dat ieder lijk ‘bezorgd wordt’ - daarom spreken va van lijkbezorging - maar dat kan ook een crematie zijn en hoeft zeker geen ‘nette’ uitvaart te zijn. Als een gemeentelijke begraafplaats bijvoorbeeld algemene graven heeft, zal de Sociale Dienst bij een begrafenis van gemeentewege er altijd voor kiezen daar in te begraven, en niet in een eigen graf. (Wie de exacte definities van algemene en eigen graven wilt weten kijkt in de encyclopedie van uitvaart.nl. Feitelijk is het begraven in een eigen graf een luxe. En om op slechts één punt aan te geven waarom het Monuta-onderzoek onvolledig is: het zijn uitsluitend de prijzen van de eigen graven die Monuta heeft onderzocht.
Wie een eigen graf wil, zal daar geld voor over moeten hebben. Tenzij we in meerderheid vinden dat iedereen recht heeft op een betaalbaar eigen graf. Dan wordt het een politieke kwestie en kunnen we daar misschien zelfs een maatschappelijke discussie aan wijden. Als we ervoor kiezen om begraven zo goedkoop mogelijk te maken, betekent dit dat de centrale overheid zich ermee zal gaan bemoeien. We spreken bijvoorbeeld af dat iedereen een vast basisbedrag zelf betaalt, de rest vult de overheid aan. Of moet het helemaal gratis? Iedereen een staatsbegrafenis en een staatsgraf? Waarschijnlijk bestaat dan juist het risico dat iedereen een algemeen graf krijgt en dat alleen de rijken zich daaruit weten te kopen. Het zou prettig zijn als Jan Marijnissen en collega-politici daar eens hun visie op gaven.
Maar nog los van een mogelijke nationale discussie over ‘het recht op een nette begrafenis’, is begraven nu werkelijk zo duur? Vergelijk het eens met de rest van de vaste kosten, dan valt het reuze mee. Stel dat een eigen graf voor drie personen voor twintig jaar 2000 euro kost (en dat is aan de hoge kant genomen), dan komt dit neer op 100 euro per jaar. Tel daar 30 euro per jaar aan onderhoud bij op, dan komen we op een totaalbedrag van 130 euro. Is dat duur? Het punt is dat mensen de rekening voor twintig jaar tegelijk gepresenteerd krijgen en daarvan schrikken, maar de jaarlijkse huur voor de stacaravan, die een half jaar leeg staat, is vele malen hoger. Gunnen we onze doden die 130 euro per jaar niet eens?
|
|
