Verschenen: 03-06-2005
WAARDIG STERVEN
Een ziekenhuisgang, de camera zoomt in op een dichte deur. Op de deur hangt een A-viertje waarop handgeschreven staat: Niet storen. We horen de stem van een man die tegen een tweede persoon zegt groot respect te hebben voor zijn keuze.
De stem is van oncoloog Joep Douma. Hij praat tegen een van zijn patiënten, Henk Landa. Even later zal Landa door euthanasie tot een zelf gewenst einde komen. Het is een scène uit de eerste aflevering van de documentaire ‘Regie over eigen leven en sterven’. Rob Hof filmde bijna twee jaar lang op de afdeling oncologie van het Arnhemse ziekenhuis Rijnstate en volgde zes patiënten, vanaf de slechte diagnose tot aan hun dood. Dat leidde tot het drieluik 'Regie over eigen leven en sterven' dat de NCRV vanaf 6 juni (in de herhaling) uitzendt.
Naast de stervenden en hun naasten heeft Joep Douma - een arts zonder witte jas - de belangrijkste rol in de documentaire. We zien hoe Douma samen met elke patiënt tot de voor hem of haar ‘beste dood’ probeert te komen. Voor de één is dat euthanasie, voor de ander is verlichting van de klachten en verder ‘zo weinig mogelijk doen’ de beste weg. In een derde geval is ‘rust brengen’ bij patiënt en familie het allerbelangrijkste en wordt in samenspraak voor sedatie gekozen. Duidelijk wordt getoond dat euthanasie voor een arts nooit makkelijk is. “Terughoudendheid hoort de eerste natuurlijke reactie van een arts te zijn bij een euthanasieverzoek,” zegt Douma. “Je moet om uitleg vragen.” En: “Het is abnormaal medisch handelen, maar ik sta er wel voor open.” Je ziet dan ook zijn opluchting als een oudere patiënte, die hem eerder om euthanasie had gevraagd omdat ze ‘het leven waardeloos vindt’, hem zegt: “Ik zie het nu weer zitten. Het is goed dat we er een nachtje over hebben geslapen.”
Douma is welbespraakt, lijkt zijn patiënten werkelijk te begrijpen, heeft ook oog voor de familieleden en staat open voor elk verzoek. Een dokter die je iedereen toewenst in de laatste levensfase. Te vrezen is dat Douma niet model staat voor de gemiddelde Nederlandse arts. Dat blijkt ook uit de reacties op de site van de NCRV, die deze documentaire in de zomer in drie delen uitzond. Het gebeurt nog vaak anders. Deze film zou dan ook verplichte kost moeten zijn voor elke arts in Nederland. Je vraagt je trouwens wel af of Douma zich voor de camera niet enigszins beter voordoet. (Overigens heel menselijk.) Want een oncoloog die huisbezoeken aflegt? Is dat de gewone praktijk? Blijft dat deze documentaire prachtig weergeeft dat de Nederlandse openheid tussen artsen en patiënten een groot goed is. Evenals een (redelijk) goed geregelde euthanasiewetgeving.
Alle lof voor Rob Hof, die dit moeilijke onderwerp wist te filmen zonder dat je je als kijker ook maar één moment een voyeur voelt, met vele indrukwekkende scènes als gevolg. En alle respect en ontzag voor de stervenden en hun naasten, omdat zij gefilmd wilden worden en ons zo tonen dat waardig sterven in Nederland mogelijk is.
Regie over eigen leven en sterven wordt uitgezonden op 6, 13 en 20 juni op ned. 1.
|
|
