Verschenen: 19-09-2001
DE DOOD TENTOONGESTELD, DE TENTOONSTELLING KöRPERWELTEN
 Al enige jaren trekt de Duitse professor Gunther von Hagens volle tentoonstellingszalen met zijn geplastineerde stoffelijke overschotten. Overal waar hij komt (tot nu toe waren dat meerdere steden in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland en Japan) trekt hij volle tentoonstellingszalen. Het totaal aantal bezoekers tot nu toe: 7,5 miljoen. Nederland is nog niet aangedaan, maar vanaf 22 september is Körperwelten, zoals de tentoonstelling heet, heel dichtbij, namelijk in Brussel.
In 1978 bedacht patholoog-anatoom Von Hagens een nieuwe techniek waarmee lichamen of delen van lichamen 'tot in eeuwigheid' in goede staat bewaard kunnen blijven. Hij noemde het plastinatie. Deze techniek houdt in dat het water van het weefselvocht in de cellen vervangen wordt door speciale kunststoffen. De cellen en het natuurlijke oppervlaktereliëf blijven daarbij tot op microscopisch niveau in hun oorspronkelijke vorm bewaard. Een mooie, nieuwe techniek waarmee de wetenschap gediend wordt. Tenslotte zijn dergelijke preparaten, afkomstig van mensen die hun lichaam na de dood ter beschikking van de wetenschap hebben gesteld, in eerste instantie bedoeld als studiemateriaal bij de opleiding tot arts. Pas in tweede instantie kunnen ze eventueel ook terechtkomen in een museum, zoals het Museum Vrolik in het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam, waar vele menselijke preparaten, vooral veel foetussen en baby's, te bewonderen zijn.
Von Hagens heeft van zijn vinding en het resultaat daarvan een ware publiekstrekker gemaakt. Zijn preparaten dienen niet alleen de medisch student, maar ook een miljoenenlekenpubliek. Met een nieuw woord wordt het doel van de tentoonstelling omschreven als 'edutainment' (de samentrekking van 'education' (opvoeding) en 'entertainment' (amusement)). Von Hagens wil 'het gezondheidsbewustzijn vergroten en een inzicht in het lichaam bieden door kijk- en belevenisanatomie in plaats van schoolse anatomie. Via edutainment wordt de kwetsbaarheid en de tijdelijkheid van ons lichaam weergegeven.'
En dat op een zo 'kunstzinnig' mogelijke wijze. De preparaten zijn droog en reukloos en hebben een stevigheid die een compleet nieuwe vormgeving mogelijk maakt. En vooral in dat laatste, de vormgeving van de preparaten, heeft de professor zich flink uitgeleefd. Zich kledend zoals de overleden kunstenaar Joseph Beuys dat deed, streeft Von Hagens in zijn preparaten naar 'een nieuwe esthetische indruk van het menselijk lichaam'. De hele lichamen krijgen de fraaiste poses toebedeeld. En een van de 'topstukken' is een man te paard. Uiteraard is het paard ook geplastineerd.
De eerste tentoonstelling in Duitsland, eind 1997, lokte heftige reacties uit, vooral van de kerken, zowel de katholieke als de evangelische. Zij riepen op tot een boycot van de tentoonstelling, omdat 'de piëteit het verbiedt menselijke lijken tot een tentoonstellingsobject te maken.' De reactie van Von Hagens: 'De lichamen zijn door plastinatie geanonimiseerd en daarom geen dode mensen meer en zijn niet langer voorwerp van piëteit en droefenis.'
Hoe dan ook, de plastinaten zijn zonder meer indrukwekkend te noemen en ze bieden ongetwijfeld een unieke en spectaculaire blik in het menselijk lichaam. Op de tentoonstelling staan meer dan 200 echte menselijke plastinaten. Complete lichamen en afzonderlijke organen en transparante lichaamsschijven. De tentoonstelling is geordend naar lichaamsfuncties, van bewegingsapparaat via bloedsomloop en zenuwstelsel tot aan de ontwikkeling van de mens in de moederschoot. Elke functiegroep toont bovendien preparaten van organen die door ziekte veranderingen hebben ondergaan, bijvoorbeeld door een infarct of kanker. Een selectie van plastinaten mag worden aangeraakt.
De tentoonstelling is te zien in de 'Kelders van Cureghem, Slachthuizen en Markten van Anderlecht', tot en met 24 februari 2002. Dagelijks (ook op zon- en feestdagen) van 9.00 tot 23.00 uur. Voor meer informatie: www.koerperwelten.de
Update:
Tot 4 januari 2004 is Körperwelten te zien in het Erotic Art Museum, Nobistor 10 in Hamburg.
|
|
