Verschenen: 01-06-2001
DE FANTOOMRESTEN VAN ARNON GRUNBERG
 J. van Oudshoorn droeg een lichtblauw overhemd toen hij stierf. Hij is er niet in begraven, want met het ongestreken hemd met losse boord en witte strepen opent de tentoonstelling Vergeten In De Slaap Der Eeuwen, die nog tot 18 november aanstaande in het Letterkundig Museum te Den Haag te bezichtigen is.
De expositie geeft een beeld van schrijvers en de dood. Beter gezegd: hun dood, want de enige levende schrijvers die in de stemmig verduisterde zaal acte de présence geven, hebben 'hun favoriete doodsgedicht' gekozen. Nee, het is geen vrolijke bedoening daar in die zijzaal van het museum. Dode en veelal vergeten schrijvers worden in al hun vergankelijkheid gepresenteerd. Rouwadvertenties, rouwkaarten, bedankkaartjes, bidprentjes, doodsportretten, gipsen afgietsels een echte grafsteen en wat video's drukken de bezoeker met de neus op de feiten: stof zijt gij en tot stof zult gij wederkeren.
Hoe beroemd en gevierd de schrijver tijdens zijn leven ook was, na zijn dood is het met die roem vaak snel gedaan. Het is slechts weinigen vergund voort te leven. Alleen daarom al gaat een schemerige wereld open. Samuel Iperuszoon Wiselius bijvoorbeeld, reeds jaren vergeten in de slaap der eeuwen, komt even tot leven middels de rouwkaart. In 1845 behaagde het 'den alleenwijze God heden van ons af te scheiden en, zoo wij vertrouwen, tot zijne eeuwige heerlijkheid op te nemen, onzen veelgeliefden vader Samuel Iperuszoon Wiselius'. Niemand die nog weet wie Wiselius was, maar de nieuwsgierigheid is gewekt.
De korte videoverslagen van recente (Annie M.G. Schmidt) en minder recente (Herman Heijermans) literaire grootheden kunnen emoties oproepen voor wie daar gevoelig voor is. Pas daarna blijken de grappig bedoelde kartonnen grafstenen met op zich wel geestige grafschriften een functie te hebben. Wie serieus literair loopt te rouwen, zit niet te wachten op dissonante tonen. Maar wie even opgelucht adem wil halen, heeft wellicht baat bij het 'Grafschrift voor een Luiaart' van P.G.Witsen Geysbeek. Hier rust Sebastiaan, die nooit iets anders heeft gedaan.
Nog lang niet vergeten en ook niet van zins dat postuum te geraken is Arnon Grunberg. De jonge schrijver heeft z'n te mummificeren lichaam al toegezegd aan het Letterkundig Museum in Den Haag. Een belofte waarmee het museum op deze tentoonstelling al goede sier maakt, want de sarcofaag waarin Grunberg te zijner tijd zal bivakkeren is al gereed. Kunstenaar Toos Janssen vervaardigde het omhulsel en verwerkte er voor de zekerheid blikvoedsel (merk Albert Heijn) en een uit z'n verpakking gehaald condoom in. Slecht voor het condoom, maar goed voor de publiciteit. Om onduidelijke redenen verkoopt het museum de imposante sarcofaag aan de bieder die tijdens de tentoonstelling het hoogste bedrag biedt. Alsof de directie niet gelooft dat de gebalsemde Grunberg ooit daadwerkelijk naast de stofzuiger van Vestdijk zal prijken. (Marijke Streefkerk)
Vergeten in de slaap der eeuwen is nog tot en met 18 november te bezichtigen in het Letterkundig Museum. Surf voor openingstijden en locatie naar www.letterkundigmuseum.nl
|
|
