Verschenen: 26-01-2005
WORDT HET PROMATEREN?
Onlangs plaatste de Van Dale 'promatorium' als 'woord van de week' op de site. Het woord zal een plaats krijgen in de volgende editie van het woordenboek die rond 2007 verschijnt. Betekent dit dat de beslissing genomen is? Vriesdrogen gaat voortaan promateren heten?
Op deze manier bracht Van Dale het nieuwe woord:
Promatorium is:
A. Overhuiving van de traditionele kerststal, waaronder Maria met het kindeke in het kribje alsmede de os worden geplaatst.
B. Door de centrale bank afgedwongen opschorting van betaling van promessekredieten.
C. Lokatie waar lijken gevriesdroogd worden, als vorm van lijkbezorging.
C. was het juiste antwoord. Met als toelichting:
'Begin 2005 opent het eerste promatorium zijn poorten in Zweden. Het promatorium is een faciliteit waar een betrekkelijk nieuwe vorm van lijkbezorging plaatsvindt: het vriesdrogen oftewel lyofiliseren van lijken. Het promateren wordt gepresenteerd als een ecologisch verantwoorde variant op het cremeren. Het woord promatorium, dat recentelijk een paar maal in de krant heeft gestaan, is samengesteld van een woord dat teruggaat op de Latijnse stam promissum 'belofte' en de achterkant van crematorium. De bedenkster van de naam promatorium beschouwt deze vorm van lijkbezorging namelijk als een beloftevolle ecologische uitvaart, waarbij de resten van de overledene snel weer opgenomen worden in de natuurlijke cyclus van leven en dood. Of het woord in Nederland en België aanslaat, valt nog te bezien. In elk geval moet eerst de Wet op de lijkbezorging worden aangepast voordat hier promatoria in gebruik kunnen worden genomen.'
Van Dale introduceert in bovenstaand stukje het werkwoord 'promateren'. Dat hadden wij nog niet gehoord. Wordt dat nu de nieuwe term voor vriesdrogen?
Eerder werden op dood.nl meerdere suggesties gedaan voor een nieuwe term voor vriesdrogen:
afpoeieren, verstoffen, decreatie en decreëren, eroderen, transformeren, dusteren, vergruizen, kristalliseren, vriemeren of vriestreren, respectievelijk een vriematie of vriestatie, kristalleren (kristallatie, kristallatorium), De Schone Dood, ecomeren, PAYDOS OF PAIDOS(SEN) (= geboren vanuit de natuur, en weer terug naar of in de natuur), ALTIJD AANWEZIG, vereeuwigen, reduceren ('De herdenkingsdienst vindt plaats in de Heilige Augustinus kerk waarna tante zal worden gereduceerd in ketel II van Westgaarde te Osdorp'. En tenslotte: 'Vriesdrogen heet eigenlijk lyofilisatie. En dat klinkt best aardig. Conform haar wens zal tante in besloten kring worden gelyofiliseerd waarna er een informeel samenzijn zal plaatsvinden in restaurant De Witte Raaf te Noordwijk. Alsof het al jaren bestaat...'
Vorig jaar organiseerde Yarden samen met het tijdschrift Onze Taal een prijsvraag: wie vindt de beste nieuwe naam of aanduiding voor het vriesdrogen van overledenen? (Inzendingsdatum is inmiddels verstreken.)
Een woordvoerder van Onze Taal laat weten dat op de oproep honderden reacties zijn binnengekomen. Maar omdat Yarden ook elders nog oproepen heeft uitgezet, en graag wil meepraten over het beste alternatief heeft een en ander wat vertraging opgelopen. Zoals het er nu naar uitziet zullen de inzendingen in het aprilnummer van Onze Taal besproken worden. Het is dus nog niet beslist.
|
|
