Verschenen: 14-08-2001
BEGRAVEN BIJ DE VPRO
 Een gedeelte van de serie lijkt al weer achterhaald. Een van de broers Berkhoff doet er alles aan in het gevlei te komen bij de Amerikanen (FCI) die zojuist voet op Nederlandse bodem hebben gezet, maar in de werkelijkheid hebben diezelfde Amerikanen (SCI) Nederland al weer verlaten. De VPRO herhaalt deze zomer de serie ‘Begraven/Het Leedwezen’, die eerder eind 1998 werd uitgezonden. Auteur en hoofdrolspeler Tom de Ket noemt de serie een ‘zwarte satire op de uitvaartwereld’.
Geen traditionele grappen, zoals gesol met lijken en kisten. Dat wilde De Ket niet, vertelde hij in 1998 aan Doodgewoon. “Dat kan heel snel flauw worden. In deze serie gaat het om de uitvaartondernemer, in dit geval twee broers die zichzelf in de nesten werken, niet om verhalen van nabestaanden. Daarom noem ik noem het een zwarte satire op de uitvaartwereld. Het is niet echt een dramaserie. Het is ook geen zuivere comedy.”
De serie gaat over de broers Berkhoff die de uitvaartonderneming van hun vader hebben overgenomen, gespeeld door George van Houts en Tom de Ket. De een wil het bedrijf in de traditie van zijn vader voortzetten, de ander wil vernieuwen. De Ket: “Het conflict tussen de twee broers is de motor van de hele serie. De ambitieuze Peter Berkhoff verzint steeds idiotere plannen om meer klanten binnen te krijgen, om het bedrijf op te stoten in de vaart der volkeren.”
In de serie krijgen de kijkers een kijkje achter de schermen van een uitvaartbedrijf. De Ket: “Ik heb tijdens het schrijven van de serie veel uitvaartondernemingen bezocht, om research te doen. In één bedrijf werd het personeel geïnstrueerd met behulp van een streep die letterlijk door het hele pand was getrokken: ‘Deze streep, als je die overgaat, die ruimte is voor het publiek.’ Daar is de ontvangsthal, de rouwkamers, en dat is keurig, piëteitsvol. Maar if you cross the line... dan is een ander gedrag mogelijk. Letterlijk staat de streep door het hele bedrijf heen. Dat is het decorum. Daar spelen wij ook mee in de serie. Onderling hebben de broers enorme ruzie, schelden elkaar de huid vol, en dan komt er een nabestaande in beeld, staan ze meteen in de plooi: ‘Ja mevrouw. Natuurlijk mevrouw. Daar heb ik alle begrip voor. Ja, het is moeilijk.’”
Professionalisme is een sleutelwoord in de serie. De Ket: “Dat is wat nu heel erg speelt. Iedere uitvaartondernemer die ik sprak stond zichzelf voor op het eigen professionalisme. Waar eigenlijk alle bedrijven het over hebben: flexibiliteit, klantvriendelijkheid, service, meer keuzes bieden, de details. Maar als je dat soort jargon plaatst in de uitvaartwereld, waar dat dus ook aan de hand is, wordt het idioot.”
Wat De Ket vooral interesseert is de spanning tussen de bedrijfsmatige aanpak van de dood en dat waar het werkelijk om gaat. “De uitvaartwereld gaat over iets dat groter is dan jezelf. Als je in zo’n koelcel komt, dan slaat de kou je toch om het hart, dat strookt bijna niet met het bedrijfsmatige. Dat zie je ook aan uitvaartondernemers. Aan de houding die ze aannemen. Die clash, tussen professionalisme en gevoel, die is interessant. Die levert drama op.”
“Bijvoorbeeld, ik kom bij een uitvaartondernemer en die gaat heel trots zijn videootje laten zien van hoe goed het geregeld is. Helemaal opgenomen met een soft focus lens. ‘Wij zijn heel modern, bij ons kan alles. Het is allemaal doodgewoon.’ Het is het ontkennen van waar je eigenlijk in bezig bent, dat sausje van professionalisme.”
Hoewel men anders kan vermoeden, is de serie niet gemaakt om kritiek te leveren op de uitvaartwereld. De Ket: “De kritiek zit veel meer impliciet. Het is niet dat we zeggen ‘dit is fout’ en ‘zo moet het’, maar er zit wel een standpunt in de serie. Dat gaat over het voortschrijdende consumentisme in deze wereld. Mensen worden zelfs bij het eindpunt steeds kieskeuriger en dat kan soms absurde vormen aannemen. Het houdt niet op bij de dood, het gaat door. Wij willen het beste en het moet voor elkaar zijn. Dat soort gedrag.”
‘Begraven/Het Leedwezen’, elke zondagavond om 20.30 uur op Nederland 3.
Lees hier het hele interview met Tom de Ket.
|
|
