Verschenen: 22-02-2004
PLEIDOOI VOOR MEER AUTOPSIES
Veel patiënten sterven onnodig, omdat intensive care-artsen belangrijke aandoeningen niet weten te diagnosticeren, meldt een Engels onderzoek. De reden: er worden te weinig autopsies verricht, waardoor artsen niet meer van hun fouten kunnen leren. Nú meer autopsies, betekent dat we in de toekomst meer mensen kunnen redden, aldus één van de onderzoekers. Maar daar moeten wij als patiënten of nabestaanden dan wel toestemming voor geven.
Het onderzoek staat in de New Scientist. Over een periode van drie jaar zijn de diagnoses van de intensive care-afdeling van het Birmingham Heartlands Hospital beoordeeld op accuratesse. Men deed dat door de resultaten van autopsies te vergelijken met de medische gegevens van de patiënt. In 39 procent van de gevallen werden belangrijke aandoeningen gemist. 636 van de 2213 patiënten die in die periode werd behandeld op de IC stierven. Slechts in 49 gevallen werd een autopsie verricht, daarvan waren 38 verslagen beschikbaar voor het onderzoeksteam. Van die 38 waren slechts 17 diagnoses helemaal juist. In 15 gevallen waren belangrijke aandoeningen, zoals kanker en longembolie, geheel over het hoofd gezien. In 3 gevallen was een hartaanval niet opgemerkt. Tien van deze patiënten zouden het waarschijnlijk overleefd hebben als de diagnose juist was geweest. Anderen hebben onnodig geleden vanwege de verkeerde behandeling.
Artsenwerk blijft mensenwerk, laten we dat voorop stellen, maar veel van dit falen had voorkomen kunnen worden als er meer autopsies worden verricht. Het gebeurt tegenwoordig nog maar weinig dat post mortem-onderzoek op een overledene wordt uitgevoerd, artsen kunnen daardoor niet meer van hun fouten leren. Volgens de Engelse onderzoekers komen hun bevindingen overeen met andere studies die in Europa en de Verenigde Staten zijn gedaan. Ze denken dat artsen te veel vertrouwen op geavanceerde scanners als ze hun diagnose maken. “Als we meer autopsies doen, zouden we in de toekomst meer mensen kunnen redden,” zegt één van de onderzoekers, en ze noemt het een ‘urgent probleem’.
Voor Amerika zijn de cijfers zelfs nog verontrustender, als we chirurg Atul Gawande moeten geloven. Hij schrijft in zijn in 2002 verschenen boek Complicaties. Notities van een chirurg dat uit onderzoeken uit 1998 en 1999 blijkt dat ‘bij veertig procent van de obducties aan het licht komt dat er een kapitale blunder is gemaakt bij het vaststellen van de doodsoorzaak. Ongeveer een derde van die patiënten zou waarschijnlijk nog in leven zijn als de juiste behandeling was toegepast.’ Gawande is één van die schrijvende artsen, die voor een lekenpubliek verhalen uit de praktijk op schrift heeft gesteld. Vaak uiterst boeiende lectuur, zeker als je opzienbarende en verontrustende feiten als bovenstaande leest. Hij heeft er nog een paar:
‘De overlevingscijfers na hartchirurgie, vaatchirurgie en ander operaties staan in directe verhouding tot het aantal ingrepen dat de chirurg heeft uitgevoerd.’
‘Er wordt geschat dat te eniger tijd 3 tot 5 procent van de praktiserende artsen niet capabel zijn om patiënten te behandelen.’
‘De leeftijd van een patiënt speelt een rol, artsen doen gewoon beter hun best bij een jong iemand.’
Misschien geldt dit meer voor en uitgestrekt land als de Verenigde Staten, maar het maakt ook uit waar je woont, want de kans dat ‘een arts je een operatie aanraadt om de galblaas te verwijderen kan 270 procent verschillen, afhankelijk van de stad waarin je woont.’
In Engeland kan alleen maar autopsie worden verricht op een patiënt als de familie van de overledene het toestaat. Voor Nederland geldt hetzelfde. Er mag alleen een uitzondering worden gemaakt als er een misdrijf wordt vermoed, dat gebeurt dan op bevel van een gerechtelijke autoriteit in verband met een strafrechtelijk onderzoek. Of als het in het belang van de volksgezondheid is, als men vermoedt dat er sprake is van een zeer besmettelijke ziekte. Dit betekent dat autopsies alleen kunnen worden verricht als wij, patiënten en nabestaanden van overleden patiënten, daar toestemming voor geven. Maar dan moeten artsen het uiteraard ook vragen. Want veel artsen blijken zelf ook niet zo happig te zijn op autopsies, bang als ze zijn dat aan het licht komt dat ze een verkeerde behandeling hebben gegeven. In Amerika is het dan zeker niet ondenkbaar dat de familie ze voor het gerecht zal willen slepen.
|
|
