Verschenen: 22-03-2003
KANKER EN DOODGAAN
De indruk bestaat dat de Nederlandse Kankerbestrijding / Koningin Wilhelmina Fonds (KWF) zich tijdens haar meer dan vijftigjarige bestaan vooral heeft ingezet voor patiënten die te behandelen en te genezen zijn en zich vooral sterk heeft gemaakt voor het onderzoek naar kanker en nieuwe behandelmethoden, met als hoofddoel op een glorieuze en heuglijke dag te kunnen verkondigen dat de wereld verlost is van ‘het probleem kanker’ (en dan vooral het feit dat mensen er aan doodgaan).
Inmiddels is men iets realistischer worden. Of de ‘War on cancer’ (zoals de Amerikanen die ooit in de jaren zeventig hebben afgekondigd) ooit gewonnen zal worden is de vraag. In ieder geval gaat het aanmerkelijk langzamer dan men verwachtte en hoopte. Vooruitgang is er ongetwijfeld geboekt, vooral op het gebied van kinderen en kanker (leukemie), maar nog steeds gaan mensen dood aan kanker. Zelfs meer dan de helft van de mensen met kanker zullen aan hun ziekte overlijden.
Jaarlijks sterven er 37.000 mensen aan kanker. (Het aantal nieuwe kankergevallen per jaar is 60.000, het sterftecijfer is derhalve 61,6 procent.) Kanker komt daarmee op de tweede plaats op de lijst van doodsoorzaken. Hart- en vaatziekten staan op één.
Toch komt de dood in de meeste brochures van het KWF nauwelijks ter sprake. Of op een zeer verhullende wijze. De woorden ‘dood’, ‘doodgaan’, ‘sterven’, ‘overlijden’ of andere duidelijke termen komen er niet in voor. Wel staat er bijvoorbeeld: ‘Wanneer een behandeling is gericht op het genezen van een patiënt, wordt dat een curatieve behandeling genoemd. Bij een behandeling die bedoeld is om de ziekte te remmen en/of de klachten te verminderen, spreekt men van een palliatieve behandeling’. (Zo staat het in de meeste folders.) Echt duidelijk is dat niet. ‘Remmen van de ziekte’, ‘klachten verminderen’. ‘Terwijl u sterft’, zou er bij moeten staan. Als een behandeling ‘palliatief’ is, wordt je niet meer beter. Je gaat dood, snel of minder snel, maar genezing is niet meer mogelijk. Maar dat staat er niet, dat moet je tussen de regels door lezen.
Maar tijden veranderen. Gelukkig is nu ook het KWF meer dan ooit bereid de harde realiteit onder ogen te zien. Namelijk dat de strijd tegen kanker misschien nooit helemaal gewonnen zal worden. Voor al die mensen die dood gaan aan kanker wil het KWF nu meer dan ooit aandacht vragen. Of zoals het KWF het zelf omschrijft in een onlangs verschenen persbericht (toch nog steeds enigszins verhullend): ‘Naast de strijd voor minder kanker en meer kans op genezing, strijdt het KWF ook voor een betere kwaliteit van leven voor mensen met kanker en hun naasten en nabestaanden.’
Daartoe werd onlangs (21 maart) een symposium georganiseerd onder de titel ‘Kwaliteit van sterven. Kwaliteit van nabestaan’. Tijdens het symposium werden de resultaten gepresenteerd van een onderzoek (door de IVA in Tilburg) naar de kwaliteit van sterven en de rol van hulpverleners (professionals én vrijwilligers) daarbij. Eén van de uitkomsten: Kankerpatiënten en hun naasten willen meer inleving van artsen. Het rapport van de IVA, ‘Terminale zorg. Ervaringen van naaststaanden en de rol van vrijwilligers’ kan gedownload worden op de (overigens onlangs totaal vernieuwde) site van het KWF:
IVA Onderzoek Terminale Zorg.
Daarnaast werden er twee nieuwe KWF-brochures gepresenteerd, speciaal bedoeld voor mensen die niet meer beter worden en waarin het KWF, samen met de patiënt, de dood moedig onder ogen ziet. De brochure ‘Kanker... als je weet dat je niet meer beter wordt’ is bedoeld voor mensen die niet meer zullen genezen, maar misschien nog wel een (betrekkelijk) goede en lange tijd (jaren soms) tegemoet kunnen zien. (Kanker als chronische ziekte.) De brochure ‘Kanker... als de dood dichtbij is’ is bedoeld voor mensen die weten binnen korte tijd te zullen sterven aan hun kanker. In deze brochure probeert het KWF ‘zo onverhuld mogelijk te spreken over de laatste fase van het leven’. De brochure gaat o.a. over afscheid nemen van je omgeving en van je naasten, de diverse mogelijkheden waarop het leven beëindigd kan worden als je niet meer wil én beschrijft uitgebreid wat de lichamelijke verschijnselen (kunnen) zijn bij het sterven. Beide brochures kunnen besteld worden bij het KWF.
Ook verschenen is het boekje ‘Mensen vertellen over... Kanker en sterven’. Hierin staan elf verhalen van nabestaanden die iemand aan kanker hebben verloren en die de laatste periode van de zieke intensief hebben meegemaakt. Het is een aanvulling op de twee brochures die vooral praktische informatie, adviezen en adressen bevatten.
De verschijning van de twee brochures en het boekje met verhalen valt (niet toevallig) samen met de start van de ‘Week van de palliatieve zorg'.
|
|
