Verschenen: 07-03-2002
RELIGIE: GEZOND LEVEN IS EEN PLICHT VOOR DE HINDOE
 "Natuurlijk hebben wij ook verdriet als er een naaste overlijdt. Dat komt door verdoezeling vanwege liefdesrelaties. Wij noemen dat Maja, de illusie." Maar over het algemeen wordt de dood binnen de hindoe-filosofie als positief ervaren. Het omhulsel was bedoeld als tijdelijk en heeft zijn taak volbracht. Nu kan het terugkeren naar de bron.
Wat gebeurt er als we sterven? Hoe ziet het hiernamaals eruit? Vragen die velen bezighouden. De diverse religies geven er antwoord op. Zoveel geloven, zoveel denkbeelden. En even zoveel interviews met aanhangers van deze geloven. Ditmaal met drs. D. Shriemissier, beleidend hindoe.
"De hindoe moet in zijn leven een paradijs creëren. Na het leven is het afgelopen. Hier op aarde hebben we de zekerheid, de realiteit," zegt drs. D. Shriemissier (54). Hij is beleidsmedewerker bij de stichting FORUM, een instituut voor multiculturele ontwikkeling. Daarnaast is hij belijdend hindoe.
"Het is een manier van leven," legt Shriemissier uit. "Aan het feit dat je hindoe bent ontleen je inhoud, jouw levenswaarde. Bij de geboorte word je een menselijk omhulsel geschonken. Het is de bedoeling om daar optimaal gebruik van te maken." Het hindoeïsme is dus in eerste instantie gericht op het leven op aarde. Bewust leven, daar draait het om. De hindoe moet zich bewust zijn van zichzelf en van zijn plaats in de samenleving, ja zelfs in de kosmos. Daardoor heeft hij bepaalde plichten, zoals het spreken van de waarheid en gezond leven.
De hindoe-filosofie heeft echter geen bijbel en de plichten van een hindoe staan nergens beschreven. Shriemissier ervaart dat als positief. "Het is een kwestie van individuele verantwoordelijkheid. Iedereen moet op zijn niveau, binnen zijn mogelijkheden, verantwoordelijkheid dragen." Die verantwoordelijkheid rust op twee pijlers, Karma en Dharma. Karma is het leven en de daden die iemand pleegt. Dharma bestaat uit de gehanteerde moraal, de normen en waarden. "De interpretatie hiervan verschilt per persoon." Niet zonder trots voegt hij eraan toe: "De hindoe-filosofie kent geen dogma's."
Toch kent de filosofie wel bepaalde zekerheden, vooral met betrekking tot het leven na de dood. In een hiernamaals gelooft Shriemissier niet, wel in reïncarnatie. "De dood betekent het einde van het omhulsel. Het heeft zijn taak volbracht en keert terug naar de Brahm, de oerbron. Die bestaat uit de vijf elementen - water, vuur, aarde, lucht en ether." Bij verbranding verloopt die terugkeer het snelst, vandaar dat hindoes de voorkeur geven aan crematie boven begraven.
Uiteindelijk keert ook de Atma - de ziel of geest - terug naar de Brahm. "Maar misschien is de tijd daarvoor nog niet rijp," verklaart Shriemissier. "De Atma kan dan een ander omhulsel krijgen om wederom Karma te plegen." Dat is het principe van de reïncarnatie. Wanneer het tijd is voor de Atma om terug te keren is niet bekend. Duidelijk is dat ieder vorig leven meetelt voor een volgend. Maar niet volgens het idee van een kastenstelsel, gelooft Shriemissier. Ieder concept van hiërarchie binnen het hindoeïsme wijst hij af. "Het gaat er om dat ieder persoon op de juiste plaats terechtkomt."
De terugkeer naar de oerbron is onvoorwaardelijk. De dood is onvermijdelijk. Waarom dan al die moeite om het zo goed mogelijk te doen op aarde? Wat is het doel? Shriemissier veert op uit zijn stoel. "Dankbaarheid," zegt hij. "Dankbaarheid voor het omhulsel en het leven. Dankbaarheid jegens de natuur, jegens ouders en voorouders en jegens de samenleving." Daarom moet de hindoe ook bewust leven. Hij mag geen probleem vormen voor zijn omgeving. Dit staat echter niet gelijk aan onvoorwaardelijk conformisme. "Zonder voorlopers en leiders die veranderingen durven door te voeren komen we niet verder. Als iemand de capaciteit heeft om ergens voor te vechten, moet hij dat doen. Je mag jezelf niet overschatten, maar zeker ook niet onderschatten."
De dood wordt binnen de hindoe-filosofie als positief ervaren. Het omhulsel was bedoeld als tijdelijk en heeft zijn taak volbracht. Nu kan het terugkeren naar de bron. De Atma zal blijven voortbestaan. "Natuurlijk hebben wij ook verdriet als er een naaste overlijdt," zegt Shriemissier. "Dat komt door verdoezeling vanwege liefdesrelaties." Hij glimlacht. "Wij noemen dat Maja, de illusie."
(Brenda van Osch)
Eerder verschenen in Doodgewoon 8, lente 1996.
|
|
