Niet nakomen van testament mbt familie-graven

11 oktober 2003

Vraag nummer: 8079  (oude nummer: 3185)

Geachte notaris Van de Griend,

Ik wend mij tot u ten behoeve van de kerkvoogdij van een middelgrote stad. In verband met de privacy van de betrokken notaris en andere personen noem ik geen namen.

Vorig jaar overleed na een lang ziekbed de heer E. Hij had in zijn testament bepaald, dat onze kerkvoogdij de zorg op zich zou nemen van de graven van zijn ouders en schoonouders. Hij wenste dat dit voor 100 jaar zou geschieden. Zijn schoonouders zijn begraven op de NH begraafplaats in onze stad. Zijn ouders in Drenthe.
De heer E was een actief lidmaat van onze kerk. Hij was altijd in de weer met genealogie en heeft daar vele anderen mee geholpen. Hij had een goed renderend bedrijf, dat hij van zijn schoonouders had overgenomen en nu geleid wordt door een van zijn beide kinderen. Hij was zijn schoonouders zeer dankbaar voor de goede verstandhouding en wij weten dat hij zeer gesteld was op het blijven bestaan van hun graf. Iedereen in de kerkvoogdij wist hier van, want hij heeft het al ruim 20 jaar geleden testamentair vastgelegd en hij praatte er geregeld over.
Het verwonderde ons dus niet dat wij enkele maanden geleden zijn benaderd door notaris X, die ons mededeelde dat de heer E bij testament had bepaald dat wij de zorg voor die graven over zouden nemen en die informeerde naar de kosten. Van de begraafplaats waar zijn schoonouders liggen konden wij dat zo zeggen. Wij informeerden bij de gemeente in Drenthe naar de kosten en hoorden ook dat er nog mankementen aan het monument van zijn ouders waren. Wij hebben toen een steenhouwer een offerte laten uitbrengen, omdat wij wisten dat de heer E er prijs op stelde dat alles tot in de puntjes verzorgd zou zijn.
Daarop zonden wij de notaris een gespecificeerde opstelling van kosten.

Enkele weken geleden kregen wij evenwel van notaris X het éénregelig bericht dat de beide kinderen E er van af zagen om ons de beide graven toe te vertrouwen. Wij hebben met de heer X contact opgenomen en kregen een relaas te horen dat er op neer kwam dat de kinderen geen geld voor de graven over hadden. Dat schokte ons, omdat wij wisten wat de wens van de heer E was. Hij liet het graf van zijn schoonouders ook altijd keurig onderhouden door een hoveniersbedrijf (van het graf in Drenthe weten we het niet). Alleen vorig jaar, wegens zijn ziekte, kwam het er niet van. De kinderen hoeven het o.i. voor het geld niet te laten; de een is als specialist verbonden aan een ziekenhuis en de ander is directeur van de familiezaak. Ook zij moeten beslist de wens van hun vader gekend hebben.

Wij hebben enkele dagen geleden vergaderd en vragen ons af of de kinderen de wens van hun vader wel kunnen negeren, per slot is dit testamentair vastgelegd. De heer E meende het zo goed vastgelegd te hebben. Kunnen wij of anderen op een andere manier de kinderen nog dwingen om het testament te respecteren en uit te voeren?

Een andere kwestie is, dat met 2 lidmaten van onze gemeente op vergelijkbare wijze afspraken zijn gemaakt. Ook hier is in testamenten vastgelegd dat wij een bepaalde periode graven verzorgen. Van één van deze mensen hebben wij ook een kopie van het testament. Deze mensen zijn alleenstaand en de erfenis gaat naar neven en nichten. Het risico bestaat dat ook deze erven later zeggen de laatste wil niet te respecteren. Een mogelijke oplossing is dat zij reeds nu e.e.a. financieel met ons regelen, maar 1 persoon, toevallig ook lid van de kerkvoogdij, is daar niet toe in staat omdat zijn vermogen bestaat uit zijn huis en hij een klein pensioen heeft. Als het huis na zijn overlijden wordt verkocht, is er voldoende geld. Maar natuurlijk niet als de erven er mee vandoor gaan. Hebt u een advies om de kwestie zo te regelen, dat de erven niet ‘de buit incasseren’, maar zich aan het testament houden.

Het derde punt waar wij graag uw mening over horen, is dat wij zeer teleurgesteld zijn in de houding van notaris X. Deze doet geen enkele moeite om de wens van de heer E uit te voeren. Hij deed aan de telefoon tamelijk laconiek en dat schoot bij ons in het verkeerde keelgat. Als de heer E dit voorzien had, had hij beslist een ander als executeur genomen. Wat is eigenlijk de plicht van de notaris/ executeur?

Wij zien uw advies en visie op deze 3 punten met grote belangstelling tegemoet.

Antwoord:

Geachte heer/mevrouw,

De vraag is hoe het verzoek aan uw kerk is omschreven in het testament. Staat daar een vergoedingsrecht tegenover of is het een last op het erfgenaamschap van de kinderen. Indien het een last is, dan kan het erfgenaamschap van de kinderen mogelijk komen te vervallen als de last niet wordt nagekomen. Dit uiteraard wel in alle redelijkheid. Is er sprake van een vergoeding (via een legaat), dan zullen deze gelden mogelijk geput kunnen worden uit de nalatenschap. Ik vraag me af of het wel goed is vastgelegd in het testament.

Uw tweede vraag. Mij lijkt het cruciaal dat uw kerk ook via het testament de mogelijkheden krijgt om aan de wens van de overledene te kunnen voldoen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een erfstelling of legaat. Een goed testament is hiervoor vereist (zie ook mijn laatste opmerking bij de vorige alinea).

Uw derde vraag: nogmaals is van belang wat er precies is bepaald in het testament. De notaris kan ook niet meer doen dan wat in het testament is omschreven. Hoe één en ander gecommuniceerd wordt is uiteraard een kwestie van stijl en smaak. Daarover heb ik uiteraard wel mijn opvattingen, maar die passen niet in dit antwoord.
Als de notaris ook als executeur is benoemd (hetgeen over het algemeen niet mijn voorkeur heeft) dan moet hij/zij uiteraard de uiterste wil uitvoeren (vandaar de term executeur). Maar de executeur moet via het testament wel de nodige middelen gegeven zijn om dit ook te kunnen. Wederom: het testament is cruciaal.

Mijn advies voor de toekomst: indien u met dezelfde materie wordt geconformteerd (van te voren), raad u dan ook als er twijfel is uw gemeentelid aan om eventueel een second opinion te vragen bij een andere notaris.