langstlevende echtgenote en vruchtgebruik

2 juli 2003

Vraag nummer: 7931  (oude nummer: 2796)

In het testament van mijn vader is onder meer geregeld dat de langstlevende echtgenote vruchtgebruikster is van de nalatenschap. Zij is tevens executeur van het testament. In een van de artikelen is vermeld dat de vruchtgebruikster bevoegd is om de aan het vruchtgebruik onderworpen goederen geheel of ten dele te vervreemden en/of te verteren. Zij dient éérst in te teren op haar eigen vermogen voordat zij inteerdt op het vruchtgebruikvermogen. Houdt dit in dat de nalatenschap zonder meer 'op'gemaakt kan worden of moet de executeur eerst nog ergens verantwoording afleggen? Is dit een bepaling die vaker voorkomt in een testament? Is het toegestaan dat een erfgenaam tevens executeur is? Is er dan geen sprake van een vorm van belangenverstrengeling?

mvg S. Pouw

Antwoord:

Geachte heer Pouw,

Als duidelijk omschreven is dat eerst op eigen vermogen ingeteerd moet worden, dan kan mijns inziens de nalatenschap niet zonder meer opgemaakt worden. Dat zou pas kunnen als het gehele eigen vermogen is gereduceerd tot nul.
Dit soort bepalingen komt vrij vaak voor. Soms gaan de vruchtgebruikbepalingen nog verder en wordt bepaald dat niet eerst op het eigen vermogen hoeft te worden ingeteerd.

Een erfgenaam kan zeker ook executeur zijn. Een executeur heeft eigen bevoegheden en verplichtingen die in beginsel los staan van het erfgenaamschap.
Belangentegenstelling zou je je kunnen voorstellen, maar alles wat de executeur verricht, wordt als het ware gedaan ten behoeve van de erfgenamen gezamenlijk. Het executeurschap dient er met name voor om geen langslepende afwikkelingen te krijgen door erfgenamen die het niet met elkaar eens worden. Vaak is het goed dat er een persoon is die knopen kan doorhakken.