27 november 2003
Vraag nummer: 2692 (oude nummer: 3476)
Naar aanleiding van uw antwoord, zal ik proberen de situatie te verduidelijken. De rechthebbende op het graf overleed, via de begrafenisondern. kwam telefonisch het verzoek tot begraving binnen. Veelal wordt de administratieve afhandeling rond een begraving op een later tijdstip gedaan en krijgen we alle gegevens van de ondernemers toegestuurd. De toelevering van deze gegevens liet te wensen over en leverde deze voor de gemeente vervelende situatie op. In onze verordening staat dat, indien niet binnen een jaar na het overlijden van de rechthebbende, een verzoek tot overschrijving gedaan wordt, het recht tot het uitsluitend begraven weer ter beschikking van de gemeente vervalt. We hebben via via een neef van de overledene opgespoord en hem schriftelijk verzocht het graf op naam te nemen. Niemand van de familie heeft enige interesse in het graf, maar verwacht wel dat de gemeente het graf in tact laat. Je hebt nu een graf waar geen rechthebbende voor is, waar een monument op staat en nog 10 jaar onderhoudsrecht voor betaald moet worden.
Volgens mij is het graf aan de gemeente vervallen en kunnen wij ondanks het feit dat het grafrechten pas in 2008 aflopen het graf in een vroeger stadium ruimen.
Antwoord:
Geachte mevrouw,
Ik begrijp nu hoe het gelopen is. Ik kan me dat in de praktijk ook wel voorstellen, maar ik kan alleen zeggen: zo moet je het nooit doen.
Men moet nooit een graf uitgeven en er iemand in begraven zonder dat duidelijk is wie de rechthebbende wordt. De aanvraag van de begrafenisondernemer had vergezeld moeten gaan van de mededeling wie rechthebbende wordt (begraafplaatsen met een goed aanvraagformulier hebben dan meteen ruimte op de naam en het adres van de nieuwe rechthebbende op te geven en die ook een handtekening te laten plaatsen. De uitvaartondernemer kan het formulier laten tekenen bij het bespreken van de begrafenis met nabestaanden of de executeur; er is altijd íemand zijn opdrachtgever). Ik zou trouwens ook nooit een telefonische aanvraag accepteren, maar alleen schriftelijk (per fax). Telefonisch bespreken en reserveren, akkoord, maar wel een schriftelijke bevestiging tijdig (minstens 24 of 36 uur) vóór de begrafenis. Dan is er nog tijd om tekortkomingen zoals dat er geen rechthebbende is opgegeven, te corrigeren.
Toepassing van de bepaling in uw verordening dat, indien niet binnen een jaar na het overlijden van de rechthebbende een verzoek tot overschrijving gedaan wordt, het uitsluitend grafrecht weer ter beschikking van de gemeente valt, is onjuist. Heel simpel: er was geen rechthebbende en die is dus nu ook niet dood. Dus dat artikel is niet van toepassing.
De gemeente heeft een graf uitgegeven zonder dat er vooraf een rechthebbende was. Dat was onverstandig en nu zit de gemeente met de gevolgen. Maar ja, eigen schuld, moet ik nuchter constateren.
Je kunt nu wellicht wel redeneren dat er geen haan naar kraait als het graf tóch geruimd wordt, maar dat zou ik niet adviseren. Alle zaken rond begraven en cremeren liggen maatschappelijk (terecht) erg gevoelig en zijn gefundenes Fressen für die Presse. Zorgvuldigheid met de uitvoering en zorgvuldigheid in procedures en toepassing van de wet en de voorschriften van een verordening zijn van groot belang. Als op de een of andere manier bekend wordt dat uw gemeente de regels iets te eenzijdig interpreteert en graven gedurende de termijn van uitgifte verdwijnen, is dat een leuke rel voor de lokale en regionale pers. En wellicht zelfs landelijk. Daar zal het college niet blij mee zijn. (Ik had trouwens de naam van uw gemeente in uw eerste vraag maar weggehaald. Ik weet niet of het u al is opgevallen. Geen dank).
Je kunt inderdaad familieleden achteraf niet verplichten om het graf op hun naam te nemen. Daarom hamer ik er zo op om zaken vooraf, dat wil zeggen vóór de begrafenis, geregeld te hebben.
Maar nu de familie wel geattendeerd is en verwacht dat het graf in tact blijft, is dat extra reden voor zorgvuldigheid.
Om dit soort problemen te voorkomen zijn er 2 dingen nodig:
1. een goede regeling in de verordening. Ik verwijs naar o.a. vraag 2094 'Model-bepalingen inzake grafmonumenten voor beheersreglement/verordening' en wel de tweede volzin van artikel 2 van artikel X in 'Hoofdstuk X . Overschrijving van verleende rechten (art.17 VNG; art.14-15 RK; art.15 NH)'. En kijk ook eens naar andere antwoorden/vragen over verordeningen in die sub-rubriek. En het is logica van de verordening dat u een graf alleen uitgeeft op aanvraag en als u weet wie de aanvrager is. Volgens de Algemene wet bestuursrecht moet een aanvraag schriftelijk gedaan worden.
2. een consequente toepassing van de regels. De lokale of regionale uitvaartondernemers zullen de eerste keer morren als u een aanvraag voor een graf niet accepteert zonder dat direct duidelijk is wie rechthebbende wordt. Maar dan moeten ze er maar aan wennen. Voor hen is het relatief erg makkelijk om tijdens het bespreken van de begrafenis te zeggen: er móet een rechthebbende zijn anders kan er niet begraven worden. Maar het is gemakszucht als ze er niet op aandringen en uw gemeente later met de problemen zit. Een goed compleet aanvraagformulier dat volledig ingevuld moet worden, helpt hierbij.
mr W.G.H.M. van der Putten
Spelregels
